2019 yılı sonuna gelirken, dünya gündeminde neler yaşamışız? 2019 yılında en çok nelere üzülmüşüz? 2019 faciaları nasıl oldu? Bakalım… İşte 2019 yılına damga vuran olaylar…
Yüzlerce Kişi Protestolarda Öldü
Yeni Zelanda ve Sri Lanka’da gerçekleştirilen ırkçı ve ayrımcı saldırılarda yüzlerce kişi yaşamını yitirdi, Fransa, Hong Kong, Şili, Bolivya, Ekvador, Kolombiya, Irak, Lübnan, İran ve Hindistan gibi dünyanın dört bir yanındaki kitlesel protestolarda yüz binlerce kişi sokağa çıktı. Ağırlıklı olarak ekonomik sebeplerin ve yolsuzluk tepkilerinin öne çıktığı gösterilerde yüzlerce kişi hayatını kaybetti.
“NATO’nun Beyin Ölümü Gerçekleşti”
Suriye’de iç savaş 9. yılına girerken IŞİD’in ülkedeki fiziki varlığı sona erdi. Suriye Demokratik Güçleri, IŞİD’in yerleşik olarak bulunduğu son nokta olan Bağuz’un ele geçirildiğini ve örgütün 5 yıl önce ilan ettiği “hilafetin” kesin olarak yenildiğini ilan etti. Öte yandan, ülkenin kuzeydoğusuna askeri harekat başlatan Türkiye birçok ülkenin tepkisini çekti. Türkiye 17 Ekim’de önce askıya aldığı, sonra durdurduğu harekat nedeniyle özellikle batı dünyasında sert şekilde kınanırken, yaptırım çağrıları ve silah satışının askıya alınması gibi bazı yaptırım uygulamaları ile de karşılaştı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, harekatın ardından NATO’nun “beyin ölümünün” gerçekleştiğini söyledi. Bu açıklama Türkiye’nin ittifaktaki rolünün ve NATO’nun varlığının sorgulanmasına yol açan bir tartışmaya dönüştü.
OCAK 2019 Dünya Gündemi
4 Ocak 2019 – Almanya’da yüzlerce siyasetçi, sanatçı ve gazeteciye ait bilgiler siber saldırı sonrasında internette ifşa edildi. Aralarında Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier ve Başbakan Angela Merkel’in de bulunduğu söz konusu kişilere yönelik saldırı, internet güvenliği konusunu da gündeme taşıdı.
5 Ocak 2019 – İstanbul Rum Patrikhanesi, Ukrayna Kilisesi’nin Rusya’dan ayrılarak bağımsızlığını öngören kararı resmen onayladı. Fener Rum Patriği Bartholomeos, Ukrayna Ortodoks Kilisesi’ne “otosefali” kazandıracak kararnameyi Devlet Başkanı Poroşenko’nun katıldığı törenle verdi.
7 Ocak 2019 – ABD Başkanı Donald Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, beraberindeki heyetle Türkiye’ye geldi.
14 Ocak 2019 – ABD Başkanı Donald Trump sosyal medyadan Türkiye’ye sert mesaj verdi. Trump, “Kürtlere saldırırlarsa Türkiye’yi ekonomik olarak mahvedeceğiz. 20 millik güvenli bölge kuracağız. Aynı şekilde Kürtlerin de Türkiye’yi provoke etmesini istemiyoruz. Rusya, İran ve Suriye, ABD’nin doğal düşmanları IŞİD’i Suriye’de imha etmesinin uzun dönemde faydalananları olacak. Biz de faydalanacağız ama şu anda askerlerimizi eve getirme zamanı. Sonsuz savaşları bitireceğiz” dedi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump, “ekonomik yıkım” açıklaması sonrası bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmenin içeriğine ilişkin Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan duyuruda, “iki lider kamuoyuna yönelik sağlıklı iletişimin önemine değindi” ifadesi yer aldı.
15 Ocak 2019 – İngiltere Başbakanı Theresa May’in AB ile vardığı birlikten çıkış (Brexit) anlaşması İngiliz parlamentosunda gerçekleştirilen oylamada 202 evet oyuna karşı 432 hayır oyu ile reddedildi.
16 Ocak 2019 – IŞİD’in Mınbiç’te düzenlediği intihar saldırısında 4’ü ABD askeri personeli olmak üzere 20 kişi hayatını kaybetti.
17 Ocak 2019 – Akdeniz sularında ‘umuda yolculuk’ bir kez daha ölümle sonuçlandı.Libya açıklarında 120 mülteciyi taşıyan bir bot battı, aralarında 2 bebeğin ve bir hamile kadının da olduğu 117 kişi boğuldu, 3 kişi kurtarıldı.
21 Ocak 2019 – Kerç Boğazı’nın Rusya kıyısında 2 gemi yakıt transferi sırasında alev alıp yanmaya başladı. 4’ü Türkiye, 10’u Hindistan vatandaşı 14 kişi hayatını kaybetti. Yangın 1 ay sonra ancak söndürülebildi.
23 Ocak 2019 – Venezuela Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido, devlet başkanlığı yemini ederek ülkenin “geçici devlet başkanlığı” görevini üstlendiğini açıklandı. ABD Başkanı Donald Trump, Guadio’yu Venezuala’nın resmen geçici başkanı olarak tanıdı.
ŞUBAT 2019 Dünya Gündemi
2 Şubat 2019 – ABD, Soğuk Savaş’tan beri nükleer silahların denetiminin temelini oluşturan Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’ndan (INF) çekildiğini açıkladı. Trump, “ABD, INF Antlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini askıya alacak ve geri çekilme sürecini başlatacak. Rusya anlaşmayı ihlal eden füze ve ekipmanlarını imha etmediği takdirde, 6 ay içinde anlaşmadan tamamen çekilmiş olacağız” diye konuştu. ABD’nin ardından Rusya’da anlaşmadan çekildiğini duyurdu.
5 Şubat 2019 – ABD merkezli düşünce kuruluşu Freedom House, ülkelerin 2019 yılı temel özgürlük seviyelerini gösteren ‘Dünya Özgürlükler Raporu’nu yayınladı. 2018 yılında 32 puanla listenin sonlarında ‘özgür olmayan’ ülke kategorisinde yer alan Türkiye, 2019’da 31 puana geriledi ve geçtiğimiz yıl ilk kez yer aldığı ‘özgür olmayan’ ülkeler kategorisindeki yerini korudu. Raporda, Türkiye’nin geçmiş yıllara göre durumunun ‘kötüye gittiği’ ifade edildi.
6 Şubat 2019 – Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 1915 olaylarının yıldönümü olan 24 Nisan’ı ‘Ermeni soykırımını anma günü’ ilan ettiğini açıkladı.
8 Şubat 2019 – ABD Başkanı Dolanld Trump, 2018’de Ankara-Washington hattında iplerin kopma noktasına gelmesine sebep olan rahip Andrew Brunson’ı bir etkinliğe davet etti. Trump, “Ben göreve gelmeden önce içerdeydi. Ben ‘Onu çıkarın’ dedim, ‘Onu bıraksanız iyi olur’ dedim, ve seni bıraktılar. Bu bir mucize” dedi.
13 Şubat 2019 – İran’ın “Sistan ve Belucistan” eyaletinde Devrim Muhafızları’nı taşıyan otobüse intihar saldırısı düzenlendi. 20 kişi öldü, 20 kişi yaralandı.
14 Şubat 2019 – İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün Faaliyet Raporu açıklandı. Raporda, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetine ilişkin bugüne kadar ortaya çıkmayan detaylar yer aldı. Ünlü bir restorandan verilen pişmemiş et siparişi, cesedin tandırda yakıldığı iddialar arasında yer aldı.
14 Şubat 2019 – Hindistan’ın Cammu Keşmir bölgesinde paramilis konvoyunu hedef alan bombalı saldırıda 44 asker öldü, 20 asker yaralandı.
16 Şubat 2019 – ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, isim vermeden Türkiye’nin Rusya’dan S-400 alma hazırlığını ima ederek “ABD olarak NATO müttefiklerinin rakiplerimizden silah almasına seyirci kalmayacağız” dedi.
17 Şubat 2019 – ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa ülkelerine Suriye’de yakaladıkları Avrupa kökenli 800 IŞİD militanını alıp yargılamazlarsa hepsini serbest bırakma tehdidinde bulundu.
22 Şubat 2019 – ABD, ‘insani yardım’ adı altında Venezuela sınırındaki hazırlığını artırdı. Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro tüm kentlerde ve başkent Caracas’ta halkı müdahaleye karşı sokağa çağırdı.
23 Şubat 2019 – Daha önce Suriye’deki askerlerini geri çekeceğini açıklayan ABD Başkanı Donald Trump Suriye’de 400 kadar asker bırakacaklarını açıkladı.
23 Şubat 2019 – Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir, haftalardır süren hükümet karşıtı protesto eylemlerinin ardından hükümeti fesh ederek olağanüstü hal ilan etti.
25 Şubat 2019 – Suriye Devlet Başkanı Esad, ülkesindeki savaşın başladığı tarihten bu yana ilk kez İran’ı ziyaret etti. Esad, Tahran’da İran Cumhurbaşkanı Ruhani ve dini lider Hamaney’le görüştü.
27 Şubat 2019 – Pakistan ordusu, hava sahalarına giren iki Hindistan savaş uçağını düşürdüğünü açıkladı. Olayda iki pilotla bir sivil hayatını kaybetti. Bir Hindistanlı pilot da esir alındı. Hindistan ise, hava sahasına giren 3 Pakistan savaş uçağına önleme yaptığını duyurdu.
MART 2019 Dünya Gündemi
9 Mart 2019 – Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve hukümetinin politikalarını eleştirmeye devam Sarı Yelekliler, ‘kararlı hareket’ adı altında bir kez daha meydanları doldurdu. Protestolara katılan kadınlar, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü sebebi ile sarı yelek dışında pembe ve mor yelek de giydi.
10 Mart 2019 – Etiyopya Hava Yolları’na ait 149 yolcu ve 8 mürettebatı taşıyan ve Etiyopya’nın Addis Ababa kentinden Kenya’nın Nairobi kentine doğru yol alan ET 302 uçuş kodlu Boeing 737 tipi yolcu uçağı kalkıştan altı dakika sonra Addis Ababa’nın 62 km güneydoğusunda henüz bilinmeyen bir sebeple düştü. Etiyopya devlet televizyonu düşen uçakta sağ kalan olmadığını duyurdu.
13 Mart 2019 – Avrupa Parlamentosu’nda Türkiye ile müzakerelerin askıya alınmasını öneren rapor kabul edildi. Parlamento, Gümrük Birliği’nin güncellenmesinin de insan hakları ve temel haklara saygı koşuluna bağlanmasını talep etti.
15 Mart 2019 – Yeni Zelanda’nın Christchurch kentinde iki camiye Cuma namazı sırasında düzenlenen silahlı saldırılarda 51 kişi hayatını kaybetti, 49 kişi yaralandı. Saldırıyı 28 yaşındaki Avustralya vatandaşı ırkçı Brenton Tarrant gerçekleştirdi.
15 Mart 2019 – 16 yaşındaki İsveçli iklim aktivisti Greta Thunberg’in çağrısıyla 1. Küresel İklim Grevi gerçekleştirildi. Greve 139 ülkeden destek gelirken, Türkiye’de de birçok şehirde onlarca öğrenci okula gitmeyerek iklim krizine dikkat çekti.
19 Mart 2019 – Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev istifa etti. Kazakistan’da 28 yıl iktidarda kalan Nazarbayev istifasını ulusa sesleniş konuşmasında duyurdu. Başkent Astana’nın adı Nursultan olarak değiştirildi.
21 Mart 2019 – ABD Başkanı Donald Trump, İsrail işgali altındaki Suriye toprağı Golan Tepeleri için tepki çeken bir açıklama yaptı. Trump, “52 yılın ardından ABD için Golan Tepeleri’nde İsrail egemenliğini tamamen kabul etmenin zamanı gelmiştir” dedi. Trump 25 Mart’ta Golan Tepeleri kararnamesini imzaladı.
21 Mart 2019 – Brezilya’nın eski cumhurbaşkanı Michel Temer tutuklandı. Temer’in adı, çok sayıda yolsuzluk iddialarıyla anılıyordu.
23 Mart 2019 – Suriye Demokratik Güçleri, IŞİD’in yerleşik olarak bulunduğu son nokta olan Bağuz’un ele geçirildiğini ve örgütün 5 yıl önce ilan ettiği “hilafetin” kesin olarak yenildiğini ilan etti.
23 Mart 2019 – Mali’de Dozo avcıları şekilde giyinmiş silahlı kişilerin Ogossagou köyüne düzenlediği saldırıda 134 kişi hayatını kaybetti, 55 kişi yaralandı.
24 Mart 2019 – Afrika’nın güneyini vuran Idai siklonundan yaklaşık 1.7 milyon kişinin etkilendi. Güney Afrika, Mozambik, Zimbabve ve Malavi’de 700’den fazla kişi hayatını kaybetti.
25 Mart 2019 – Hazırlanması 2 yıl süren Mueller raporunda Rusya’nın 2016 ABD başkanlık seçimlerine müdahale etmediği ve Trump ile Moskova arasında gizli bir işbirliği olmadığı sonucuna varıldı.
28 Mart 2019 – Fransa İçişleri Bakanı Christophe Castaner, Sarı Yelekliler’in 30 Mart’ta Pariste yapmayı planladığı eylemi yasakladığını açıkladı.
29 Mart 2019 – Cezayir’de Devlet Başkanı Buteflika’nın istifasını talep eden bir milyon kişi sokaklara çıktı. Polisin plastik mermilerle müdahale ettiği protesto gösterisi, düzenlenen en büyük Buteflika karşıtı eylem oldu.
30 Mart 2019 – Sarı Yelekliler, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yönetimine karşı seslerini bir kez daha duyurmak için 20. kez sokaklara döküldü. Paris, Avignon ve Bordeaux’daki eylemlerde olaylar çıktı. Ülke genelinde 33 bin 700 kişinin katıldığı gösterilerde 40 kişi gözaltına alındı, 4’ü polis 7 kişi yaralandı.
NİSAN 2019 Dünya Gündemi
2 Nisan 2019 – ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemlerini satın alma kararını gerekçe göstererek F-35 savaş uçaklarına ait parçaların teslimatını askıya aldıklarını açıkladı.
3 Nisan 2019 – ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence “Türkiye kararını vermeli. Tarihin en başarılı askeri ittifakında kritik bir ortak olarak mı kalmak istiyor yoksa ittifakımıza zarar verecek dikkatsiz kararlarıyla bu iş birliğinin güvenliğini riske atmak mı?” dedi.
7 Nisan 2019 – Almanya’da 19 kentte on binlerce kişi yüksek kiralara ve emlak tekellerine karşı sokağa çıktı, özel konut tekellerinin kamulaştırılması talep edildi.
8 Nisan 2019 – ABD Başkanı Donald Trump, ABD’nin İran Devrim Muhafızları’nı terör örgütü olarak tanıdığını duyurdu. Washington ilk kez bir ülkenin askeri gücünü terör örgütü olarak nitelemiş oldu. Bu kararın hemen ardından İran Milli Güvenlik Yüksek Konseyi, ABD Merkez Kuvvetleri’ni (CENTCOM) terör örgütleri listesine aldı.
10 Nisan 2019 – 2018-19 Sudan protestoları sırasında, Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir’in görevine Sudan Silahlı Kuvvetleri tarafından son verildi. Sudan ordusu, kabineyi ve Ulusal Yasama Meclisi’ni feshetti ve 2 yıllık bir geçiş döneminin izleyeceği 3 ay sürecek bir olağanüstü hal yaşanacağını açıkladı.
11 Nisan 2019 – Wikileaks’in kurucusu Julian Assange çıkarıldığı mahkemece Londra’da tutuklandı.
15 Nisan 2019 – Fransa’nın başkenti Paris’in simgelerinden Notre Dame Katedrali’ndeki yangında 850 yıllık tarih kül oldu. Yapımı 182 yıl süren ve pek çok badireler atlatan ünlü katedral için Parisliler başta olmak üzere tüm dünya adeta yas tuttu.
21 Nisan 2019 – Ticari başkent Kolombo dahil olmak üzere Sri Lanka’nın çeşitli şehirlerinde bulunan 3 kilise ve 3 otelde bir dizi intihar saldırısı düzenlendi. Saldırılar sonucunda 35’i yabancı uyruklu olmak üzere en az 290 kişi hayatını kaybetti ve 469’dan fazla kişi yaralandı.
30 Nisan 2019 – Venezuela hükümeti, muhalefetle bağlantılı bir grup askerin darbe girişimi başlattığını ve girişimin bastırıldığını açıkladı.
MAYIS 2019 Dünya Gündemi
5 Mayıs 2019 – Gazze Şeridi’nde, Hamas’ın İsrail ile bir ateşkes sağlandığını duyurmasının ardından, bölgedeki karşıklıklı saldırılar durdu. Saldırılarda en az dört İsrailli, 23 de Filistinli hayatını kaybetti.
5 Mayıs 2019 – ABD Başkanı Donald Trump, 200 milyar dolarlık Çin ürününe uygulanan yüzde 10’luk gümrük vergisi oranının yüzde 25’e çıkarılacağını açıkladı.
13 Mayıs 2019 – Çin, 60 milyar dolar tutarındaki ABD menşeli ürünlere gümrük tarifesini yüzde 5 ila 25 artırdığını bildirdi.
16 Mayıs 2019 – Yemen hükümeti, ülkenin güneyindeki Dali kentinde hükümet güçleri ile Husiler arasında 40 gündür aralıklarla devam eden çatışmalarda 27 sivilin hayatını kaybettiğini, 73 sivilin yaralandığını açıkladı.
20 Mayıs 2019 – Google, Çinli teknoloji devi Huawei’in ABD hükümeti tarafından kara listeye alınmasının ardından, Huawei kullanıcılarının Android işletim sistemine olan erişimini askıya aldı.
24 Mayıs 2019 – İngiltere Başbakanı Theresa May istifa etti. May açıklamasında, “Yapacağım her şeyi yaptım 7 Haziran’da istifa ediyorum. Yeni lider seçilene kadar görevime devam edeceğim” dedi.
29 Mayıs 2019 – Elon Musk’ın sahibi olduğu ‘uzaycılık’ şirketi SpaceX, uzaya uydu gönderdi. Bu uydu gökyüzündeyken, insanlar bir sürü UFO ihbarında bulundu.
HAZİRAN 2019 Dünya Gündemi
13 Haziran 2019 – Umman Denizi’nde iki büyük petrol tankerinde patlama oldu. Japonya’ya yük taşıyan iki petrol tankerinin Hürmüz boğazında saldırıya uğradığını duyurunca ABD yönetimi saldırılardan İran’ı sorumlu tuttu.
15 Haziran 2019 – Hong Kong’da yaz ayları boyunca devam eden protestolarda yüzlerce kişi yaralanırken, 15 Haziran’da Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde zanlıların Çin’e iadesini kolaylaştıran yasal düzenlemenin askıya alındığı açıklandı. Ancak askıya alma kararı protestoları dindirmedi.
19 Haziran 2019 – BM Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, Kaşıkçı cinayetine ilişkin hazırladığı raporunda, “Kaşıkçı, uluslararası hukuka göre Suudi Arabistan’ın sorumlu olduğu, kasten ve taammüden gerçekleşen bir yargısız infazın kurbanı oldu” ifadelerini kullandı.
20 Haziran 2019 – İran Hava-Uzay Kuvvetleri, ülkenin güneyindeki Hürmüzgan eyaletinde ABD hava kuvvetlerine ait insansız hava aracını düşürdüğünü duyurdu. ABD Federal Havacılık İdaresi, olayın ardından, Basra Körfezi ve Umman Körfezi’nin İran kontrolündeki hava sahasında Amerikan havacılık firmalarının uçuşlarına yasak getirdiğini açıkladı.
21 Haziran 2019 – ABD Başkanı Donald Trump, gece saatlerinde İran’da üç farklı yere saldırı düzenleyeceklerini ancak 150 kişinin hayatını kaybedebileceği bilgisini alınca saldırıdan 10 dakika önce vazgeçtiklerini açıkladı.
24 Haziran 2019 – ABD Başkanı Donald Trump İran’ın ruhani lideri Ali Hamaney’i de kapsayacak şekilde İran’a yönelik yeni yaptırımlar getiren başkanlık kararnamesine imzaladı.
30 Haziran 2019 – ABD Başkanı Donald Trump, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile Kuzey ve Güney Kore arasında bulunan ‘silahsızlandırılmış bölge’de buluştu. Trump, Kuzey Kore topraklarına adım atan ilk ABD Başkanı oldu.
TEMMUZ 2019 Dünya Gündemi
1 Temmuz 2019 – İran yönetimi, zenginleştirilmiş uranyum l imitini nükleer anlaşmada belirtilen 300 kilogram stok limitinin üstüne çıkardı.
4 Temmuz 2019 – İngiltere’ye bağlı Cebelitarık Özerk Yönetimi, Suriye’ye yönelik ambargoları ihlal ettiği gerekçesiyle İran tankerini alıkoydu.
8 Temmuz 2019 – Güney Amerika Futbol Konfederasyonu tarafından düzenlenen Copa America’da, Peru’yu 3-1 yenen Brezilya 9. şampiyonluğunu elde etti.
17 Temmuz 2019 – Dünya Sağlık Örgütü, Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde Ebola salgınının Kuzey Kivu eyaletinin en büyük kenti Goma’ya sıçraması üzerine küresel acil durum ilan etti.
19 Temmuz 2019 – İran, Hürmüz Boğazı’nda İngiltere’ye ait Steno Impero adlı petrol tankerini alıkoydu.
26 Temmuz 2019 – NASA’nın Geçiş Halindeki Öte Gezegen Araştırma Uydusu, uzaydaki keşif yolculuğunun ilk yılını tamamladı. TESS, uzayın dünyanın güney yarım küresinden görülen kesimi Güney Gökleri’nde varlığı doğrulanan 21 öte gezegen keşfetti.
31 Temmuz 2019 – ABD yönetimi, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’i de yaptırım listesine aldı.
AĞUSTOS 2019 Dünya Gündemi
1 Ağustos 2019 – ABD, ticaret savaşı içinde olduğu Çin ürünlerine 1 Eylül’den geçerli olmak üzere yüzde 10 ek vergi koydu.
4 Ağustos 2019 – Uçan kaykayın mucidi Fransız Franky Zapata, Fransa ile İngiltere’yi ayıran Manş Denizi’ndeki Dover Boğazı’nı uçarak geçti.
12 Ağustos 2019 – Hong Kong havalimanında, 4 gündür süren protestolar nedeniyle binlerce uçuş iptal edildi.
13 Ağustos 2019 – İran, yüzde 4,5 seviyesindeki zenginleştirilmiş uranyum stokunun 370 kilograma ulaştığını açıkladı.
19 Ağustos 2019 – Güney Amerika’nın en büyük kenti Sao Paulo’da güneşin 17:51’de batması bekleniyordu. Ama hava iki saat önce karardı. Bu olayın gerekçesi Amazon ormanlarında çıkan yangınların neden olduğu dumanlar olarak açıklandı.
23 Ağustos 2019 – ABD, Çin’in Amerikan ürünlerine getirdiği ek gümrük vergilerine misilleme olarak, bu ülkeye yönelik gümrük vergilerini yüzde 5 artırdı.
27 Ağustos 2019 – NASA, dünyayla çok daha az irtibat kurularak derin uzay seyahatine olanak tanıyacak Derin Uzay Atomik Saati’ni çalıştırdı.
28 Ağustos 2019 – İklim krizine karşı başlattığı öğrenci eylemlerinin sembolü haline gelen 16 yaşındaki İsveçli aktivist Greta Thunberg, BM İklim Zirvesi’ne katılmak için Avrupa’dan 15 gün önce açıldığı sıfır karbondioksit emisyonlu yelkenliyle Atlantik Okyanusu’nu geçerek New York’a ulaştı.
EYLÜL 2019 Dünya Gündemi
1 Eylül 2019 – Yemen’in Zamar kentinde Husilerin alıkoyduğu kişilerin tutulduğu hapishaneye Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin düzenlediği hava saldırılarında 156 kişi öldü, 50 kişi yaralandı.
14 Eylül 2019 – Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi Saudi Aramco’ya ait iki tesiste, yerel saatle 04.00’te silahlı insansız hava araçlarıyla düzenlenen saldırı sonucu yangın çıktı.
16 Eylül 2019 – Sudan’da aşırı yağışlar nedeniyle yaşanan sel felaketinde ölü sayısı 85’i geçti.
16 Eylül 2019 – BM, Myanmar hükümetinin Arakanlı Müslümanlara karşı şiddet eylemlerinin “soykırım niyetiyle” yapıldığının yeni delillerle pekiştiğini ve hükümetin Müslümanlara karşı “sistematik ve geniş çaplı insanlık dışı eylem ve zulmünün” sürdüğünü duyurdu.
20 Eylül 2019 – Mısır’ın birçok kentinde Sisi’nin istifasının istendiği gösteriler düzenlendi. Protestolarda 11’i gazeteci olmak üzere 4 binden fazla kişi tutuklandı.
24 Eylül 2019 – Çad’ın kuzeyinde bir altın madeninde meydana gelen çökme sonucu 52 kişi hayatını kaybetti.
24 Eylül 2019 – Merkez üssü Pakistan kontrolündeki Azad Keşmir’in Yeni Mirpur kenti olan 5,8 büyüklüğündeki depremde 40 kişi öldü, 172’si ağır 680 kişi yaralandı.
26 Eylül 2019 – Hindistan kontrolündeki Cammu Keşmir bölgesinin özel statüsünün kaldırıldığı belirtildi
26 Eylül 2019 – Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman Kaşıkçı’nın 2 Ekim 2018’de Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda vahşice katledilmesinin sorumluluğunu üstlendi.
EKİM 2019 Dünya Gündemi
1 Ekim 2019 – Irak’ta işsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmeti yetersizliğini protesto etmek amacıyla başlayan ve haftalar süren gösterilerde en az 450 kişi öldü, 19 binden fazla kişi yaralandı.
3 Ekim 2019 – Ekvador’da kemer sıkma politikaları nedeniyle başlayan ve 11 gün süren gösterilerde 8 kişi hayatını kaybetti.
5 Ekim 2019 – İsveç’in başkenti Stockholm’de, Kuzey Kore’nin nükleer silah deneme faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla ABD ile Kuzey Kore heyetleri arasında çalışma düzeyinde başlayan müzakereler kesildi.
8 Ekim 2019 – Nobel Fizik Ödülü, evrenin gelişiminin ve “Dünya’nın kainattaki yerinin” anlaşılmasına sundukları katkılardan dolayı üç bilim insanına verildi.
9 Ekim 2019 – Türkiye, Suriye’nin kuzeydoğusuna askeri harekat başlattı. Harekat 17 Ekim’de önce askıya alındı, ardından sona erdirildi.Türkiye bu hamle nedeniyle özellikle batı dünyasında sert şekilde kınanırken, yaptırım çağrıları ve silah satışının askıya alınması gibi bazı yaptırım uygulamaları ile de karşılaştı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, harekatın ardından NATO’nun “beyin ölümünün” gerçekleştiğini söyledi. Bu açıklama Türkiye’nin ittifaktaki rolünün ve NATO’nun varlığının sorgulanmasına yol açan bir tartışmaya dönüştü.
9 Ekim 2019 – Nobel Kimya Ödülü, “lityum iyon bataryaların icat edilmesine katkıda bulunan çalışmalarından ötürü” bilim insanları John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham ve Akira Yoşino’ya verildi.
12 Ekim 2019 – Japonya’da 6 bölgede etkisini gösteren Hagibis Tayfunu’nun neden olduğu afet ve kazalarda en az 77 kişi yaşamını yitirdi.
17 Ekim 2019 – Lübnan’da ekonomik sıkıntıların tetiklediği haftalar süren gösterilerde 7 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi tutuklandı. Başbakan Saad el-Hariri 29 Ekim’de istifa edeceğini duyurdu.
20 Ekim 2019 – Avustralya nakliye şirketi Qantas, “dünyanın en uzun mesafeli ticari test uçuşunu” tamamladı. “The Boeing 787-9” marka uçak, New York’tan Sidney’e 16 bin 200 kilometrelik bir mesafeyi aktarmasız 19 saat 16 dakikada katetti.
24 Ekim 2019 – Avrupa Parlamentosu’nun düşünce özgürlüğünü savunan kişi veya kurumlara verdiği Sakharov Ödülü Uygur azınlığı savunan çalışmasıyla ekonomist İlham Tohti’ye verildi.
27 Ekim 2019 – IŞİD lideri Ebubekir El Bağdadi, Amerikan Özel Kuvvetleri’nin İdlib kentinde düzenlenen operasyonla ölü ele geçirildi.
30 Ekim 2019 – ABD Temsilciler Meclisi, Türkiye’nin Suriye’nn kuzeydoğusuna yönelik harekatına ilişkin bazı yaptırımlar getirilmesini öngören yasa tasarısını 16’ya karşılık 403 evet oyu ile onayladı
31 Ekim 2019 – Hindu milliyetçisi Narendra Modi hükümeti daha önce özel statüsünü kaldırdığı Cammu Keşmir’i ikiye böldü.
31 Ekim 2019 – Pakistan’ın Liyakatpur kenti yakınlarında patlamanın ardından üç vagonu alev alan trende 74 kişi hayatını kaybetti.
KASIM 2019 Dünya Gündemi
4 Kasım 2019 – ABD yönetimi, 2017’de çekileceğini duyurduğu Paris İklim Anlaşması’ndan ayrılmak için resmi başvuruda bulundu.
9 Kasım 2019 – Şili’nin başkenti Santiago’da ulaşım, sağlık ve eğitimde pahalılığa karşı 75 bin kişinin katılımıyla büyük bir gösteri düzenlendi. Kasım ayı boyunca süren gösterilerde 22 kişi hayatını kaybetti, 2 binden fazla kişi gözaltına alındı.
10 Kasım 2019 – Bolivya’daki seçimlerde hile yapıldığı iddiasıyla protesto edilen Devlet Başkanı Morales yeni seçimlerin gerçekleştirileceğini açıkladı. Birkaç saat sonra ise Morales ve eş başkanı Álvaro García Linera, polisin, ordunun ve politik müttefiklerinin desteğini kaybetmeleri sonucunda istifa ettiklerini duyurdu. Süreci darbe olarak niteleyen Morales, 12 Kasım 2019’da Meksika’ya gitti.
14 Kasım 2019 – Uluslararası Ceza Mahkemesi, Arakanlı Müslümanlara karşı işlenen suçlarla ilgili soruşturma başlatılmasına izin verdi ve 10 Aralık’ta da Gambiya’nın, “Arakanlı Müslümanlara karşı soykırımın soruşturulması”na yönelik Myanmar’a karşı Uluslararası Adalet Divanı’nda açtığı dava görülmeye başlandı.
15 Kasım 2019 – İran’da benzine yüzde 300 zam yapılmasının üzerine birçok kentte başlayan ve gösterilerde kamu binaları, bankalar, benzin istasyonları tahrip edildi, marketler yağmalandı. 7 bin kişi gözaltına alındı, Uluslararası Af Örgütü gösterilerde en az 304 kişinin öldüğünü açıkladı.
16 Kasım 2019 – Fransa’da gösterilerin birinci yılı olan 16 Kasım’da Sarı Yelekliler Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un politikalarını protesto etmek için birçok kentte yeniden sokağa çıktı.
19 Kasım 2019 – Bilim insanları, Jüpiter’in uydusu Europa’nın atmosferinde su buharı bulunduğunu bildirdi.
20 Kasım 2019 – Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi 5 ülke İngiltere, Almanya, Fransa, Belçika ve Polonya, İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki tüm yerleşim faaliyetlerinin uluslararası hukuka göre yasa dışı olduğunu, iki devletli çözümü ve kalıcı barışı yıprattığını açıkladı.
21 Kasım 2019 – Kolombiya’da başta sendikalar, yerli halk ve öğrenci birlikleri olmak üzere yüz binlerce kişi hükümet karşıtı protesto gösterileri için sokaklara çıktı. Haftalarca devam eden gösterilerde 4 kişi hayatını kaybetti.
24 Kasım 2019 – Güney Sudan’da şiddetli yağışların neden olduğu sellerde 70 kişi hayatını kaybetti.
27 Kasım 2019 – ABD Başkanı Donald Trump, Hong Kong’daki gösterilerde uygulanan şiddet ve insan hakları ihlallerinden sorumlu olan Çinli yetkililere yaptırım uygulanmasını öngören Hong Kong İnsan Hakları ve Demokrasi Yasası’nı onayladı.
ARALIK 2019 Dünya Gündemi
3 Aralık 2019 – ABD Temsilciler Meclisi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygur Türklerine yönelik baskı politikalarından dolayı Çinli yetkililere yaptırım uygulanmasını öngören yasa tasarısını kabul etti.
4 Aralık 2019 – Hindistan’da Pakistan, Afganistan ve Bangladeş’ten gelen 6 dini gruba vatandaşlık yolunu açan ancak aynı durumdaki Müslüman göçmenleri kapsam dışı bırakacak şekilde değiştirilen Vatandaşlık Yasası’na karşı gösteriler başladı. Hala devam eden gösterilerde 25 kişi hayatını kaybetti.
5 Aralık 2019 – Fransa’da çok sayıda sektör çalışanı, emeklilik reformuna tepki göstermek amacıyla ülke genelinde süresiz grev ve protesto başlatınca Sarı Yelekliler de eylemlere destek verdi. Ülkenin dört bir yanında reforma karşı yapılan protesto gösterileri yer yer şiddet olaylarına dönüştü.
7 Aralık 2019 – ABD Temsilciler Meclisi, Filistin-İsrail meselesinde ‘iki devletli çözüme’ destek veren tasarıyı geçirdi.
10 Aralık 2019 – Srebrenitsa katliamını inkar ettiği ve Sırp savaş suçlularını savunduğu için tepki çeken Peter Handke, 2019 Nobel Edebiyat Ödülü’nü aldı.
11 Aralık 2019 – 16 yaşındaki İsveçli iklim aktivisti Greta Thunberg, Time dergisi tarafından yılın kişisi seçildi ve bir kez daha derginin kapağında yer aldı.
12 Aralık 2019 – ABD Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi, Trump’ın azline yönelik sunulan “görevin kötüye kullanılması” ve “Kongrenin işleyişini engellemek” adlı iki başlıktan oluşan azil maddelerini görüştü ve 18 Aralık’ta da suçlamalar onaylanarak azil gerçekleşmiş oldu.
12 Aralık 2019 – Cezayir’de yapılan seçimle yeni Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun oldu.
12 Aralık 2019 – İngiltere’de Başbakan Boris Johnson erken genel seçim sonucunda tarihi zafer elde ederek Brexit anlaşmasının kendisinin mutabık kaldığı versiyonunu 20 Aralık’ta parlamentodan geçirdi ve İngiltere’nin 31 Ocak 2020’de AB’den ayrılan ilk üye olacağı kesinleşti.
13 Aralık 2019 – ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşını sonlandıracak olan ön anlaşma duyuruldu, ardından müzakerelerde ilk aşamanın tamamlandığı açıklandı.
17 Aralık 2019 – ABD Kongresi’nin üst kanadı Senato, Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören 2020 savunma bütçe tasarısını onayladı.
Diğer güncel İskenderun haberleri için: İskenderun Haber
Diğer güncel Hatay haberleri için: Hatay Haber
