Tarihte Bugün Yaşanan Olaylar (05 Mart)
1584-Karlstad, İsveç’te kent konumuna alındı.
1821-James Monroe, ABD devlet başkanlığı görevine ikinci kez getirildi.
1836-Samuel Colt ilk .34 kalibre altıpatlar (revolver) tabancanın seri üretimine başladı.
1890-Meksika’daki kırsal yaşamı dile getiren macera romanlarıyla ünlü yazar B. Traven doğdu. Kimliğini açıklamayı reddeden ve gerçek adı asla öğrenilemeyen Traven’in kimliği hakkında kesin olarak bilinen tek şey romanlarının çoğunun Almanca olarak yazıldığı ve ilk baskılarının Almanya’da yapıldığıydı.
1912-İtalyan Ordusu hava balonlarını askeri amaçlarla kullanan ilk ordu oldu. İtalyanlar bu hava taşıtlarını Türk savunma hatlarının gerisine keşif amacıyla gönderdiler.
1917-Woodrow Wilson, ABD devlet başkanlığı görevine ikinci kez getirildi.
1918-Bolşevikler, Rusya’nın başkentini Petrograd’tan Moskova’ya taşıdılar.
1920-Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.
1923-Şile’de Rum Değirmenlik Mahallesi’nde çıkan yandında çoğu terk edilmiş yaklaşık 550 Rum, 200 Müslüman hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı. Toplam 1500 kişi yangın dolayısıyla evsiz kaldı.
1924-İstanbul’da Maarif Müdürlüğü, Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereğince medreselere el koydu.
1924-Halife Abdülmecit Efendi ailesiyle birlikte Türkiye’den ayrıldı.
1924-Şevket Verlaci, Arnavutluk başbakanı oldu.
1931-Daniel Salamanca Urey, Bolivya devlet başkanlığına getirildi.
1933-Büyük Buhran: ABD başkanı Franklin D. Roosevelt bütün bankaları kapattı ve finansal işlemleri durdurdu.
1933-Almanya’da parlamento seçimlerinde naziler %44 çoğunluk sağladılar.
1942-Okul bahçelerine patates, yerelması, fasulye gibi sebzeler dikilmeye başladı.
1946-II. Dünya Savaşı’nda ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği ile Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen Demirperde kavramı; ilk kez İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in bir konuşmasında kullanıldı.
1950-Eskişehir’de sel felaketi: 50 bin kişi açıkta kaldı, 2500 ev yıkıldı, 6 kişi boğuldu. Felaketzedelere Marshall Planı’ndan yardım geldi.
1951-Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü’nden ayrılan Muhsin Ertuğrul, özel bir tiyatro kurmaya karar verdiğini açıkladı. İstanbul Beyoğlu’nda Atlas Sineması’nın üst katında yer alması planlanan yeni tiyatronun adı Küçük Sahne olacak.
1952-74 Ticani’nin duruşmasına Ankara 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlandı. Tarikat Şeyhi Kemal Pilavoğlu, 1934 yılında mahkûm olduktan sonra Ticaniliği bıraktığını söyledi.
1953-1929’dan beri SSCB liderliğini elinde tutan Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri Josef Stalin öldü; bir gün sonra yerine Malenkov geçti. Asıl adı Yosif Vissariyonoviç Çugaşvili olan Stalin “Çelik Adam” anlamına gelen takma adını 1879’da devrimci mücadeleye atıldığı sırada almıştı.
1956-ABD’de Yüksek Mahkeme diğer mahkemelerin okullardaki ırk ayrımcılığını yasaklamasını onayladı.
1966-Boeing 707 tipi bir yolcu uçağı Fuji dağına düştü: 124 kişi öldü.
1969-Ant dergisi’nde yayımlanan “İşgal Toprağı, Kurt Köpeği” başlıklı yazısından ötürü yargılanan Yaşar Kemal beraat etti.
1969-Balıkesir’de Akbaşlak köyü muhtarı “aminli düğün tüzüğü” hazırladı ve mevlit okutmayan damatlara ceza kesileceğini açıkladı.
1971-İstanbul’da Akbank’ın Selamiçeşme Şubesi silahlı 5 kişi tarafından soyuldu, soygun sanıklarından olduğu ileri sürülen Salman Kaya Bebek’te yakalandı.
1971-Kırıkhan’da Türkiye İşçi Partililere (TİP) saldırıldı, 3 kişi öldü, 23 kişi yaralandı. İlçede sokağa çıkma yasağı başlatıldı.
1971-ABD’li 4 asker Ankara’da THKO örgütü mensuplarınca kaçırıldı. Bir duyum üzerine polisin üniversiteye düzenlediği baskında çatışma çıktı; Erdal Şener adlı öğrenci öldü, yaralananlar oldu. Kaçırılan askerler 8 Mart’ta serbest bırakıldı.
1972-Ağustos 1971’de Sultanahmet’te esrar satarken yakalanan ve 6 yıl hapse mahkûm edilen 14 yaşındaki İngiliz çocuk, Türkiye ile İngiltere arasında sorun oldu. İngiliz basını “Gaddar Türkler” diye manşetler attı. Bunun üzerine Başbakan Nihat Erim programında olmasına rağmen, ABD’ye giderken Londra’ya uğramadı.
1974-Yom Kippur Savaşı: İsrail askerleri Süveyş Kanalı’nın batı yakasından çekildiler.
1977-Türkan Şoray, Dünya Kadın Rejisörleri Festivali’nde Dönüş filmindeki başarısı nedeniyle Brüksel’de özel ödül aldı.
1978-İstanbul İstinye’de yapılan 23. Balkan Kros Şampiyonası’nda Mehmet Yurdadön 12 bin metre, Sadık Salman 8 bin metre yarışmasında birinci oldular.
1979-Uzay sondası Voyager 1, Jüpiter’in 172000 mil yakınından geçti.
1981-İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi yasadışı örgüt kurmak ve komünizm propagandası yapmak suçundan 7 TİP yöneticisini tutukladı.
1984-İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi, Papa’ya suikast düzenlemek suçundan Mehmet Ali Ağca hakkında açılan davada görevsizlik kararı verdi.
1986-Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkûm edilen eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar’ın milletvekilliği TBMM Genel Kurulu’nda düşürüldü.
1986-Son 42 yılın en yoğun kar yağışı altında kalan İstanbul’da hayat felce uğradı.
1991-Irak, Körfez Savaşı esirlerini serbest bıraktı.
1993-Savaş uçaklarının bombaladığı Muş’un Kızılsu Vadisi’ndeki kamptan kaçmak isteyen 60 PKK militanı, patlamaların şiddetiyle kopan çığın altında kalarak öldü.
1994-Birleşmiş Milletler, Bosna’ya Türk askeri gönderilmesini kabul etti.
1999-Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü saldırıyı yasadışı TİKKO örgütü üstlendi.
2000-İnternet aracılığıyla uluslararası ün yapan Mahir Çağrı, Forbes Dergisi’nin en ünlü 100 kişisi arasına girdi.
2001-Mekke’de Hac’da çıkan izdihamda 35 hacı adayı öldü.
2007-Türkiye’de Vatanseverler Partisi, İçişleri Bakanlığına Kuruluş dilekçesi vererek resmen kuruldu.
5 MART TARİHTE BUGÜN
