Çin lideri Şi Jinping tarafından 2013 yılında ‘Bir Kuşak, Bir Yol’ adıyla sunulan modern ‘İpek Yolu’ projesi, Çin’in kara ve denizden Batı’ya ekonomik atılım hamlesi olarak şekillenmektedir.
Pekin, proje kapsamında şu ana dek 300 milyar dolardan fazla yatırım anlaşmasının yapıldığını açıklamıştır. Önümüzdeki dönem için de tahmini yıllık yatırım 125 milyar dolar civarında olacaktır.
Çin, bu proje için 2014 yılında ‘İpek Yolu Ekonomik Kuşağı Fonu’nu kurmuş ve bu fona 40 milyar dolar kaynak ayırmıştır. Projeye destek için de Kasım 2014’te 100 milyar dolar yatırımla ‘Asya Altyapı Yatırım Bankası’nı kurmuştur. Türkiye’de bu bankada kurucu üye olarak yer almıştır.
İPEK YOLU ZİRVESİ
Çin’in uzun süredir tanıtımını yaptığı ‘İpek Yolu Zirvesi’ için 29 ülkenin devlet ve hükümet başkanları 14-15 Mayıs 2017 tarihlerinde Pekin’de toplanmıştır. Pekin Olimpiyat Merkezi’nde yer alan Çin Ulusal Kongre Merkezi’nde ‘Kuşak ve Yol: Ortak Refah İçin İşbirliği’ başlığıyla düzenlenen zirve, Çin’in Asya, Afrika ve Avrupa’da devasa altyapı yatırımlarını öngören modern ‘İpek Yolu’ projesinin en önemli buluşması olarak görülmüştür.
Zirvede Çin ve Rusya Devlet Başkanları ile birlikte konuşma yapan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Yeni İpek Yolu girişimi, 60 ülke, 40 milyon kilometrekare ve 4.5 milyar insanı kapsayan bir çalışma. Önümüzde barışa ve istikrara hizmet edecek bir kazan-kazan projesinin bulunduğuna inanıyorum. Özellikle dünyada gelişmekte olan teröre karşı bu girişim, terörü adeta yerle yeksan edecek bir girişim olacaktır” demiştir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan zirvede, “Ortak Koridoru, ülkemizde ve bölgemizde yürüttüğümüz çeşitli projelerle hayata geçirme yolunda ilerliyoruz” açıklamasını da yapmıştır.
ORTA KORİDOR NEDİR?
Orta Koridor, Türkiye’den Gürcistan ve Azerbaycan’a yönelen, oradan Hazar Denizi’ni aşarak, Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan’ı geçen, Afganistan ve Pakistan’ı da kapsayacak şekilde Çin’de nihayet bulan bir ticaret yolu projesidir.
Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu’nun birkaç ayda faaliyete geçmesiyle ‘Orta Koridor’un en önemli ayağı tamamlanacaktır. Türkiye’yi bir uçtan diğer bir uca kat eden Edirne-Kars Hızlı Tren Demiryolu Projesi, yine ülkemiz tarafından ortaya konulan önemli projedir. Bu projeyi, Türkiye, Çinlilerle birlikte gerçekleştirmektedir.
Orta Koridor Projesi, lokal bir proje değildir. Rayların bir ucu Pekin’de, diğeri Londra’dadır. İpek Yolu’nun ‘Orta Koridoru’ muazzam bir Asya projesidir. İstanbul Boğazı’nı geçecek demiryolu ile Çin’i Londra’ya bağlayacak modern ‘İpek Yolu’ projesidir. İşte bu nedenle Marmaray, lokal bir proje olarak değerlendirilmemelidir.
Peki, bu ne demektir?
Şu an ihracatının yüzde 60’ını Avrupa’ya yapan bir Türkiye’nin dünyanın en büyük ticaret yolunun kilit ülkesi haline gelmesi demektir. Çin gibi bir dünya devi başta olmak üzere Asya’nın dünyaya açılması demektir.
Çin’den İstanbul’daki 3’üncü havalimanına inecek milyonlarca Asyalıyı düşünün. Bu da Avrupa ve ABD ile ilişkilerde yeni dengeler anlamına gelir. Avrupa ticari ağırlığında en çok ‘demokrasi ve insan hakları’ ağırlığıyla anılacak olsa da, bu standartlar ‘İpek Yolu’ kuşağındaki ülke halklarının demokratik tercihleriyle birlikte değerlendirilmelidir.
Çok uzak bir dönemde değil, önümüzdeki 10 yılda Avrupa ve ABD başta olmak üzere dünya dengeleri değişecektir!
TÜRKİYE’NİN ROLÜ
Türkiye, ‘Modern İpek Yolu’ndan sorumlu koridor yönetim ajansının kurulmasında öncü rol oynayabilir. Modern İpek Yolu koridorlarında, ilgili darboğazların tespit edilmesi, en hızlı finansman kaynaklarının bulunması ve tarafların bir araya getirilmesi için bir platform oluşturulmalıdır.
Bu platformda detaylı fizibilite çalışmaları ve çözüm odaklı projeler geliştirilmelidir. Bu bağlamda Türkiye, hem ilgili Orta Asya ülkeleri, hem de Çin ve Rusya gibi dışarıdan önemli destek sağlayabilecek ülkeleri bir araya getirebilir.
Bu sayede ekonomik girişimlerde bulunabileceği gibi, siyasi ve ekonomik engellerin aşılarak, işbirliğine gidilmesi de kolaylaşacaktır.
