Hatay’ın kayısı üretiminde iki önemli ilçesi Kırıkhan ve Arsuz ilçeleridir. İskenderun’da da kayısı üretimi yapılmakta ama son zamanlarda hemen, hemen bitmek üzeridir.
Hatay’ın erkenci kayısı bir ay önce olmuştu. Erkenci kayısı özellikle Rusya’ya ihracatı yapıldı. Gerekçesi ise “Ruslar biraz mayhoş kaysıyı sever” erkenci kayısıların bu yüzden Rusya pazarında değerlendirilmiş.
Bu sene Hatay’daki kayısı üreticisi kayısı fiyatlarından şikayetçi değil, ama kayısı az tuttuğundan eline geçecek paranın miktarı düşük olacaktır. Kayısının çiçek döneminde ayaz olduğundan üretici “ayaz vurgunu” diyerek, kaderine terk edilmemesini ve devletin üretim alanında maddi destek vermesini istemektedir.
Hatay’da üretilen kayısının büyük bölümü ihracata gitmektedir. İhracat Avrupa, Ortadoğu ve bazı Afrika ülkelerine yapılmaktadır. İhracata gitmeyen ve küçük çiftçiler ise iç piyasada değerlendirmektedir. İhracat artıklarını da pazarda satışı yapılmaktadır.
İhracata giden kayısının bu sene fiyatı 30 liradan, pazarda satılan kayısının fiyatı ise 15 liradan alıcı bulmaktadır.
Kayısı üreticisi hükümetten şikayetçi: “Her türlü üretime destek verilmektedir, bizim kayısı üreticilerine hiç destek verilmemektedir.” Diyorlar. Küçük üreticiler de kendilerine devletin desteğini görmediklerini, devlet destek verirse, kendilerinin köylerinde, tarlasında kalarak üretim yapacaklarını belirtiyorlar. Genç üreticiler “ Bizim de bir traktörümüz, bir arabamız olsa, ürettiğimiz ürünleri daha kolay satarız” diyorlar.
Kırıkhan ilçenin Kurtlusoğuksu bölgesinde yollarda kayısı üreten genç çiftçiler görebilirsiniz, sabahtan kayısısını topluyor, akşama kadar yol kenarında kilo ile satmaya çalışmaktadır.
Hatay’ın Kırıkhan ilçesi Kurtlusoğuksu bölgesinde üretim yapan ve ihracata kayasıyı bahçelerden alarak, ihracata hazırlayan Hacı Gökkan ve genç kayısı üreticilerinden Tolga Kemal Yüksel ile kayısı üretimi, pazarı ve sorunlarını sorduk.
HACI GÖKKAN (ÜRETİCİ VE TÜCCAR)
Kayısı Üreticisine Neden Devlet Desteği Verilmez!
Hatay ili Kırıkhan ilçesi Kurtlusoğuksu köyümüzden kayısı hasadımız başlamıştır. Kayısı hasadını Avrupa, Ortadoğu ve Afrika ülkelerine kayısımızı hasat etmekteyiz. Hasada gitmeyeni ise iç pazarda tüketilmektedir.
Devlet iğneden, ipliğe destek vermektedir, biz de devletten kayısı üreticisine destek vermesini bekliyoruz. Devlet bize biraz destek versin ki, daha kaliteli kayısı, daha ucuz kayısı ve vatandaş daha ucuz kayısı yesin. Kayısıda Malatya, Malatya denilir ama bir de devlet büyükleri gelsin Kırıkhan ilçemizin şekerparesini görsün, aroması güzel, tadı güzel olan bu kayısımıza bir baksınlar, devletimiz bir de bizim sesimizi duysun istiyoruz.
Bizim burada bir aylık hasat dönemi var, on gündür hasat yapıyoruz, önümüzde on günden biraz fazla hasat zamanımız vardır. Sizin gibi her kanal gelse ve bizleri Türkiye’ye tanıtsa ne güzel olur.
İhracata giden bizim üreticiden aldığımız 25-30 lira, iç pazarda kullanılan 15-20 lira kilo başı alım yapılıyor. Devletimiz buğday da olduğu gibi dönüm başına bir destek verse, biraz rahatlarız.
Hatay’da kayısımız fiyat iyi ama ayaz vurduğundan üretim azdır. Kayısıdan İskenderun, Arsuz ve Kırıkhan ilçelerinde binlerce insan bu üründen ekmek yemektedir. Devletin desteğinde üretim artarsa bizim gençlerimiz başka yerlere iş aramaya gitmez ve kendi kentinde çalışır ve rahat eder. Şu an işçi sıkıntımız yok, ihracatta da sıkıntı yok, ‘Al Yanak Şekerpare’ diyelim.
TOLGA KEMAL YÜKSEL (GENÇ ÜRETİCİ)
Biz Genç Üreticiler Olarak Kooperatif Kurulmasından Yanayız.
Ben bir genç kayısı ve zeytin üreticisiyim. Bizim kayısılarımızı tüccarlar alıyor, biz üretici olarak tüccara vermek istemiyoruz. Tüccar bizim 10 liralık kaysıyı 4-5 liradan almaktadır. Biz de küçük üretici olarak kendi kayısımı kendimiz toplayıp, kendimiz yol kenarlarında satmaktayız. Yani düşünün mazot, getir-götür, yükleme, toplama parası hep bizim sırtımızda kalıyor. Bizim devlet büyüklerimizden isteğimiz bir kooperatif kurmasını istiyorum. Kooperatif başkanı ve yöneticiler gelir, bakar malımızı alır bize paramızı öder. Tüccar bizden ucuz aldığı zaman hepimize bir dert düşer, mazot parası, gübre parası, yol parası, gündelikçi parası çıktı mı, kara, kara düşünürüz. Devlet ve kooperatif bizim üretime el attığında, emin olun boş tarlalarımızı ekeriz, gençlerimiz başka kentler yerine kendi tarlasında üretim yaparak, hayatını sürdürür.
Biz Devletten Yeterince Destek Görmedik.
Kayısı işçilerinin bir kısmı Samandağ, Antakya gibi ilçelerden gelmiş, depremzede olarak 6 şubatta uyanmışlar ve kayısı işçiliğinde çalışmaktan onur duyduklarını ama diyorlar “Bizler devletten depremzede olarak yeterli destek görmedik” diyerek sitemlerini iletiyorlar.
Kayısı üretiminde küçümsenmeyecek oranda Suriyeli çalışmaktadır. Suriyeliler ekmeklerini çıkarmaktan ve tarla sahiplerinden memnun olduklarını belirtiyorlar.
