CHP, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin 2019 yılı karnesini hazırladı. Adaletten eğitime, cinsiyet eşitliğinden ekonomiye uluslararası kuruluşların verilerinden yararlanılarak hazırlanan karneye göre 2017 yılında en mutlu 69. ülke olan Türkiye, 2019 yılında 10 sıra gerileyerek 79. sıraya düştü. Küresel Barış Endeksi’nde de 10 sıra gerileyen Türkiye, kadınların yaşam kalitesinde 167 ülke arasında 114. sırada yer alıyor.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Fethi Açıkel’in başkanlığını yürüttüğü CHP Bilim Platformu “Saray Rejimi Türkiye’yi Geriletiyor: Uluslararası Endekslerde Küme Düşen Türkiye” başlıklı politika notu hazırladı.
24 Haziran seçimlerinin ardından uygulanmaya başlanan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin bir buçuk yıllık etkisini, küresel kuruluşların yayımladığı endeksler ve bilimsel veriler aracılığıyla ele alan politika notunda, “AKP yönetiminde Türkiye, demokrasi, ekonomi, eğitim ve diplomasi alanlarında krizlere ve çözümsüzlüğe savrulmuş; kurumlara güvenin azaldığı ve toplumsal huzurun kaybolduğu bir ülke konumuna getirilmiştir” yorumu yapıldı.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ‘Saray Rejimi’ olarak adlandırıldığı politika notu OECD, Dünya Bankası ve Dünya Ekonomik Forumu gibi uluslararası geçerliliği olan kurum ve yaklaşık 40 uluslararası düşünce kuruluşunun verileri aracılığıyla hazırlandı. “Saray Rejimi’nin 2019 yılı karnesi” ifadelerine yer verilen notta altı konu başlığında veriler şu şekilde yansıtıldı:
TÜRKİYE BASKICI ÜLKELER SINIFINDA
•Türkiye artık bağımsız uluslararası kuruluşlarının yaptığı sınıflandırmalarda demokratik olmayan ya da hibrit rejimler başlığı altında yer almaya başlamıştır.
•Freedom House’un 2019 yılı raporunda Türkiye, 100 üzerinden 31 puan alarak özgür olmayan ülkeler statüsünde değerlendirilmiş ve temel özgürlükler bakımından, Pakistan, Irak gibi ülkelerden daha az özgür olarak değerlendirilmiştir.
•Türkiye, siyasal hak ve özgürlükler bakımından 41 OECD ülkesi arasında son sırada yer almaktadır.
YARGI BAĞIMSIZLIĞINDA 50’DEN 104’ÜNCÜ SIRAYA GERİLEDİ
•Türkiye, Küresel Adalet Endeksinde hukukun üstünlüğü sıralamasında 126 ülke arasında 109’uncu sıraya gerilemiştir. Türkiye, hukukun üstünlüğü sıralamasında benzer gelire sahip 38 ülke arasında ise 37’inci sırada yer almaktadır.
•Türkiye, yargı bağımsızlığı sıralamasında 2007’de 50’inci sıradayken 2019 yılında 104. sıraya gerilemiştir.
•Türkiye, şeffaf yönetilen ülkeler sıralamasında 180 ülke arasında 78. sıradadır. Bu bakımdan Türkiye, şeffaflığı azalan ülkeler listesinde bulunmaktadır.
ÇİN’DEN SONRA EN ÇOK TUTUKLU GAZETECİ TÜRKİYE’DE
•Türkiye, Basın özgürlüğü konusunda 2002’de 100. sıradayken, 2019’da 157. sıraya gerilemiştir. AK Parti iktidara geldiğinde Pakistan’ın 19 sıra önünde bulunan Türkiye, 2019’da Pakistan’ın 15 sıra gerisine düşmüştür.
•OECD ülkeleri içerisinde ise medya özgürlüğü ve medya çoğulculuğu sıralamalarında da en sonuncu ülke olmuştur.
•Türkiye, Çin’den sonra dünyada en çok tutuklu gazetecinin bulunduğu ülke olmuştur.
ERİŞİME ENGELLENEN İNTERNET SİTESİ SAYISI YÜZDE 258 ARTTI
•Son dört yılda erişime engellenen internet sitesi sayısında yüzde 258 oranında artış yaşanmıştır.
•Twitter’ın verilerine göre, Türkiye Twitter’a resmi kanallar üzerinden en çok içerik kaldırma talebinde bulunan ülkedir.
•İnternet Özgürlüğü 2019 Raporu’na göre, Türkiye, 100 puan üzerinden sadece 37 puan alarak geçen yıllarda olduğu gibi bu yıl da ‘özgür olmayan ülkeler’ kategorisinde yer almaktadır.
EKONOMİK KRİZ
•Türkiye, makro ekonomik göstergelerin istikrarına dair yapılan sıralamada son dokuz yılda 64. sıradan 129. sıraya geriledi.
•Türkiye, enflasyon endekslerinde 141 ülke içerisinde 131. ülke konumuna kadar gerilemiştir. Oysa 10 yıl önce Türkiye, 43 sıra daha iyi konumda, 88. sırada yer almaktaydı.
•Türkiye’deki işsiz sayısı 28 AB ülkesindeki toplam işsiz sayısının üçte birine eşittir.
•Türkiye ne iş hayatında ne de okul hayatında olan 15-29 yaş aralığındaki gençler sıralamasında OECD’nin en kötü performansına sahip ülke konumundadır.
TAYLAND VE ARJANTİN’DEN SONRA EN KÖTÜ EMEKLİLİK SİSTEMİ
•Türkiye Dünya Bankasının yaptığı beşli sınıflamaya göre, gelir dağılımında en kötü olan dördüncü grupta yar almaktadır. 38 OECD ülkesi arasında ise 34. sırada yer almaktadır.
•Türkiye, zengin ile yoksul arasındaki farkın en çok olduğu sondan 2. Avrupa ülkesidir.
•Emeklilik sistemi yapılan çalışmalarda, dünyanın Tayland ve Arjantin’den sonraki en kötü emeklilik sistemi olarak kabul edilmektedir.
•Türkiye, 35 OECD ülkesi içerisinde 2018 yılında gıda enflasyonu en yüksek ülke olmuştur. Aynı sene enerji maliyetleri konusunda da en yüksek 2. enflasyona sahip ülke olmuştur.
EĞİTİMDE NEREDEYSE TÜM KRİTELERDE GERİLEME VE BOZULMA YAŞANIYOR’
•Türkiye, Eğitim politikaları sıralamalarında OECD ülkeleri arasında Macaristan’la birlikte en kötü konumda bulunan iki ülkeden biridir.
•Türkiye, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı’nın (PİSA) yapmış olduğu sınavlarda 2003 yılından itibaren katıldığı tüm alanlarda OECD ortalamasının gerisinde kalmaktadır.
•AKP döneminde eğitime erişimde de eşitsizlikler artmış, Türkiye, 41 OECD ülkesi arasında en adaletsiz eğitim fırsatı sunan ülke haline gelmiştir.
BEYİN GÖÇÜ HIZLANDI
• Üniversitelerle sanayi arasındaki AR-GE ortaklığında Türkiye, 2007-2008 yılında 49. sıradayken 2017-2018 yılında Pakistan, Ürdün ve Gana’nın gerisinde, 66. sırada yer almıştır.
•Türkiye, Dünya ölçeğinde 19. Büyük ekonomi ama 129 ülkeyi kapsayan Küresel İnovasyon Endeksi’nde 49. sırada. Türkiye’nin inovasyon puanı 100 üzerinden 37’nin altındadır.
• Yurt dışına göç eden yurttaşlarımızın sayısı 2016 ile 2018 yılları arasındaki 3 yılda 320 bindir. Son üç yılda göç edenler arasındaki milyoner, girişimci, iş insanı sayısı yaklaşık 25 – 30 bindir.
•2002 yılında yapılan yayınların 10 bin 824’ü atıf alıp 1884’ü atıf almazken, 2018’de atıf yapılmayan yayın sayısı 35 bin 798’e yükselmiş buna karşılık atıf alan akademik yayın sayısı 10 binin altına düşmüştür.
TÜRKİYE’Yİ DİJİTALLEŞMENİN GERİSİNDE BIRAKIYOR
• Türkiye, 35 OECD ülkesi arasında Ar-Ge çalışmalarına GSYH’ye oranla en çok pay ayıran 28. ülke olmuştur.
• Türkiye, dijital rekabet gücü sıralamasında 63 ülke arasında Meksika ve Ürdün’den sonra 53. sırada yer almaktadır.
•Türkiye’de üretilen yüksek teknoloji ürünlerin ihracatının, toplam ihracata oranı yalnızca yüzde 2,3tür. Oysa bu oran 2000-2005 yıllarında ortalama 4,4 civarındadır. Gelinen noktada Dünya bankası verilerine göre, OECD ülkeleri arasında yüksek teknoloji ihracatı en düşük olan ülke Türkiye’dir.
TÜRKİYE, GÜCÜNÜ VE İSTİKRARINI KAYBEDİYOR
•Türkiye, Küresel Barış Endeksi’nde 163 ülke arasında 152. sırada yer almıştır.
•2019 yılında, Türkiye, Avrupa’da barışa en uzak ülke olmuştur. Türkiye, Dünya’da terörizmin en çok etkilediği 16. ülke konumundadır. Bu konumuyla Sudan, Kolombiya gibi ülkelere göre bile daha çok terörizm etkisi altındadır.
•Kırılgan Devletler Endeksi’nde Türkiye büyük bir düşüş yaşamaktadır. 2019 yılında Türkiye, 178 ülke arasında en kırılgan 59. ülke konumundadır ve bu konumuyla yüksek uyarı veren İran, Mısır, Lübnan gibi ülkelerle aynı statüdedir.
•Pasaport gücü sıralamalarında bordo renkli Hususi Pasaportlarımız da 2006 yılında 46. sıradayken, 2019’da 53. sıraya gerilemiştir.
5. LİYAKAT VE EHLİYET YOK EDİLİYOR
•Hakim ve savcı atamalarını tarafsızlık ve liyakat esaslarına göre yapma konusunda Türkiye, en kötü 5. OECD ülkesidir.
•Yargının siyasi baskılardan etkilenmesi sonucunda, yargı süreçlerinde yolsuzluğu önleme sıralamasında en zayıf OECD ülkesi olmuştur.
•2009 yılında 167 ülke arasında yargı sistemine ve mahkemelere güven sıralamasında 31. sırada yer alan Türkiye, 72 sıra gerileyerek 103. sıraya düşmüştür.
•Dünyadaki neredeyse bütün ülkelerde eğitime olan güvenin arttığı bir dönemde, Türkiye, Küresel Öğretmen Statüsü endeksine göre, dünyada eğitime olan güvenin azaldığı 5 ülkeden biridir.
•Orduya güven endeksinde 2009 yılında Türkiye ordusuna en çok güvenen 32. ülkeyken, 2019 yılında 85. sıraya gerilemiştir.
•2009 yılında Polis Teşkilatı’na olan güven sıralamasında 51. sırada olan Türkiye, 2019’da 72. sıraya gerilemiştir.
TÜRKİYE MUTSUZ İNSANLAR ÜLKESİNE DÖNÜŞÜYOR
•2017 yılında en mutlu 69. ülke olan Türkiye, 2019 yılında 10 sıra gerilemiş ve 79. sıraya düşmüştür.
•Türkiye, 41 OECD ülkesi arasında ayrımcılığın en çok olduğu ülkedir.
• Toplumsal Güvenlik sıralamasında Türkiye, 163 ülke arasında 144. sırada, güvensiz ülkeler arasında yer almaktadır.
•Türkiye, 132 ülke arasında ten rengi, etnik kökeni ya da dini inançları dolayısıyla insanların fiziksel saldırıya uğrayacağı endişesi taşıdığı 78. ülkedir.
•Türkiye, Sosyal Gelişim Endeksi’nde, dini özgürlükler sıralamasında 149 ülke arasında 129. sırada yer almaktadır.
•Türkiye, cinsiyet eşitliği sıralamasında 153 ülke arasında 130. Sıradadır ve Tunus, Nijerya gibi ülkelerin gerisinde yer almaktadır.
•Cinsiyetler arası eşit işe eşit ücret sıralamasında Türkiye son 12 yılda 21 sıra gerileyerek, 106. sırada yer almaktadır.
•2019 Kadın, Barış ve Güvenlik Endeksine göre kadınların yaşam kalitesinde Türkiye 167 ülke arasında 114. sırada yer almaktadır.
