Hatay Barosu Başkanlığı tarafından oluşturulan komisyon, İskenderun M Tipi Kapalı Cezaevi’nde yaşandığı öne sürülen işkence ve kötü muamele iddialarına ilişkin raporunu kamuoyu ile paylaştı.
Hatay Baro Başkanı Ekrem Dönmez, İskenderun Adliyesi’nde Baro adına raporu hazırladı ve komisyon üyeleri ile birlikte basın açıklaması yaptı. 2019 yılının Mayıs ayında İskenderun M Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutukluların işkence ve kötü muamele gördükleri iddiası şikayetleri üzerine harekete geçerek böyle bir çalışma yaptıklarını dile getirdi.
Baro Başkanı Ekrem Dönmez, yirmiye yakın tutuklu ve hükümlü ile yakınlarıyla görüşme yapıldığını, cezaevindeki kamu görevlileriyle talep edilen görüşmenin kabul edilmediğini ifade ederek “Bize yansıyan değerlendirmeler tutuklu, hükümlü ve yakınlarından, avukatlarından elde edilen veriler komisyonumuz tarafından hazırlanan rapor tamamlandı” sözlerini kaydetti.
Hoşgeldin Dayağı Var Mı?
Hatay Baro Başkanı Ekrem Dönmez, Türkiye’de hem Anayasa’da hem Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde, Birleşmiş milletler nezdinde, bizim de taraf olduğumuz sözleşmelerde işkence ve kötü muamele yasak olduğunu anımsattı.
Başkan Dönmez, “Bir kere cezaevine gelenleri ‘hoş geldin’ dayağı adı altında karşılandığı iddiaları ile karşılaştık. Tutuklu ve hükümlüler buna işaret etti. Kötü muamelelerin yakınmaların da soruşturulmadığı, üzerinin örtüldüğü, dilekçelerinin ilgili yerlere ulaştırılmadığı, savcılığa yaptıkları başvurulardan sonra doktora gittiklerinde, yanlarında infaz koruma memurlarını bulunduğu ve dertlerini anlatamadıklarını, anlatsalar bile gereğini doktorların yerine getirmediğini dile getirdiler” dedi.
“Çok Dikkatli Çalışıyoruz”
Hatay Baro Başkanı Ekrem Dönmez, özenli, çok dikkatli bir çalışma yaptıklarının altını çizdi. Dönmez “Benzer eylemlerin, benzer ifadelerin uyumlu olarak çıktığını fark ettik. Böyle bir çalışma sonrasında rapora yansımış olan iddialar ile ilgili bir kamu görevlisinin cezaevinde tutuklu veya hükümlü noktasında kimliğinin kimliği, yaşı, dini, dili ırkı ne olduğu önemli olmaksızın bir kişinin insan olduğu gerçeği ışığı altında, kötü muameleye tutulmamasını yasalarımız kabul ediyor ve düzenliyor. Dolayısıyla böyle bir suç işlendiğinde, iddia edildiğinde, devletimizi de zan altında bırakmamak için özenli bir şekilde kamu görevlilerinin cumhuriyet savcılarımızın etkin bir şekilde bu işin üzerine giderek, ortaya çıkartılması ve kamuoyunun etkili bir şekilde aydınlatılması gerektiğine inanıyoruz. Bunun sağlıklı bir şekilde yapılmadığını düşünüyoruz. Cezaevinde örgütlenmiş bir yapı olduğu fark edilse bile ya da cezaevinde bulundurulması yasaklanmış maddeler ortaya çıkartılacak olsa bile bunun usulü vardır, bunu yaparken kişilerin haklarını ihlal etmeden yapılması gerekir. Dolayısıyla bir güç odağını dağıtmak istediğinde devletin hukuka, insan haklarına saygılı olması gerekir” ifadesinde bulundu.
Baro Başkanı Dönmez,“Tutuklu ve hükümlülerin bize ilettikleri bütün kayıtlar, kamera kayıtları, dilekçeler beyanlar hassasiyetle değerlendirilmeli buradan bir sonuç çıkartılması lazım. Bunun yeterli ve sağlıklı bir şekilde yapılmadığını fark ettik. Tutuklu ve hükümlüler şeffaf oda diye bir odadan bahsediyorlar ki, kamera ile kayıt alınmayan bu yerlerde bu işlerin yapıldığını söylüyorlar ki bunun da gözetimini, denetimini yapacak olan makamlarında buna dikkat etmesi lazım. Böyle bir rapora yansımış olan soruşturmanın amacına ulaşabilmesi için bu raporların ilgili ve yetkili, soruşturma ve idari birimlere, yerlere ulaştıracağız ve etkin soruşturulmasını isteyeceğiz.” dedi.
Hatay Barosu’nun Raporu
KONU :İskenderun M Tipi Kapalı Cezaevi Müdürlüğünde bazı tutuklu/hükümlülere yönelik işkence ve kötü muamele iddialarının kamuoyu ve basına yansıması ve bazı mahkum aileleri tarafından Baromuza yapılan şikayetler neticesinde Hatay Barosu İnsan Hakları ve Cezaevi Komisyonu tarafından yapılan görüşme ve incelemelere ilişkin rapordur.
Açıklamalar
Bir hükümlünün ablası tarafından Baromuza yapılan başvuruda ‘kardeşinin İskenderun M Tipi Kapalı cezaevinde hükümlü olarak bulunduğunu, kardeşinin açık görüşüne gittiği zaman kardeşine yapılan işkence ve kötü muamele izlerini gördüğünü, kardeşinin korktuğu için şikayetçi olamadığını, kardeşine yardım edilmesini, ablası olarak savcılığa müracaat ettiğini ve Baro olarak da gerekli yasal işlemlerin yapılmasını ’ talep etmiş olup İskenderun M Tipi Kapalı Cezaevi müdürlüğünde meydana gelen işkence ve kötü muamele iddialarından haberdar olunmuştur.
Bunun üzerine Hatay Barosu Yönetim Kurulunun İnsan Hakları ve Cezaevi Komisyonunun sorumlu üyesi olarak Av. Hüseyin DERİN ve İnsan Hakları ve Cezaevi Komisyon Başkanı Av. Hatice Esra DOĞAN ile birlikte İskenderun M Tipi Kapalı cezaevi Müdürlüğüne 29.04.2019 tarihinde saat 13:50 tarihinde gidilmiş ise de işkence gördüğü hükümlü tarafından kendi el yazısı ile ‘avukatlar ile görüşmek istemediğine’ dair dilekçesine istinaden bu hükümlü ile görüş sağlanamamıştır. (Ek-1 tutanak sureti)
-İskenderun M Tipi Kapalı Cezaevi Müdürlüğünde artan şikayetler ve bu şikayetlerin kamuoyuna da yansıması nedeni ile Hatay Barosu Yönetim Kurulu tarafından 15.05.2019 tarih ve 2019/20-14 yevmiye sayılı kararı ile bu konunun araştırılması yönünde karar alınmış ve konu İnsan Hakları ve Cezaevi Komisyonuna sevk edilmiştir.
-İnsan Hakları ve Cezaevi Komisyonunun bu görevlendirmeleri neticesinde Baromuza yapılan şikayetlerin sayısı artmış ve 22.05.2019 tarihinde bir hükümlünün babası ve bir diğer hükümlünün eşi tarafından müracaat edilmiş ve beyanları İnsan Hakları ve Cezaevi Komisyonu başkanı ve Hatay Barosu Yönetim Kurulu üyesi tarafından tutanak altına alınmıştır. (EK-2, 2 adet tutanak)
-Konuyla ilgili kötü muamele ve işkence iddiaları ile ilgili gözaltında olan kişilere hukuki yardımda bulunulması için 22.05.2019 tarihli dilekçe ile baromuz avukatlarından bir kısım avukat baromuzamüracaat etmiş ve müvekkilleri olan tutuklu veya hükümlülerden gelen şikayetlerin ve iddiaların incelenmesi talebinde bulunmuştur. (EK-3)
-Hatay Barosu Yönetim Kurulu ve İnsan Hakları ve Cezaevi Komisyonu olarak olayların yerinde incelenmesi amacı ile tarafımıza yapılan başvurulara istinaden 29.05.2019 tarihinde İskenderun M Tipi Kapalı Cezaevi Müdürlüğüne gidilerek ve burada 4 hükümlü ile bizzat görüme yapılarak beyanlar tutanak altına alınmıştır. (EK-4 , 4 adet tutanak)bu 4 hükümlü ile yapılan görüşmelerde farklı isimlerin de kötü muameleye maruz kaldığı bildirildiğinden bu kişilerin de beyanlarının tutanak altına alınması zorunlu hale gelmiştir. Bu doğrultuda 09.08.2019 tarihinde 2 farklı kişi ile görüşülmüş ve görüşmeler tutanak altına alınmıştır. (EK-5-)
Bu görüşmelerde isimleri geçen 2 farklı kişi ileAv. Hatice Esra DOĞAN12.11.2019 tarihinde ve 5 hükümlü/tutuklu ile19.11.2019 tarihinde, 3 farklı hükümlü/tutuklu ile de 13.12.2019 tarihinde komisyon üyemiz Av. Ömer Gökhan ÇELİK tarafından görüşme sağlanmış olup iş bu görüşmeler de tutanak altına alınmıştır.(EK-6)
-Yine bu görüşmelerde ismi geçen 9 farklı hükümlü/tutuklu ile de görüşme sağlanamamıştır.
-Ayrıca 1 farklı hükümlü/tutuklu tarafından yapılan başvuru neticesinde tanzim edilen tutanak ise yine 29.05.2019 tarihinde tutanak altına alınmıştır.
***İskenderun MTipi Kapalı Cezaevi Müdürlüğünde yaşanılan olaylara ilişkin gözlem ve tespitlerimiz;
Kötü muamele ve işkence iddiaları ile ilgili olarak isimleri bildirilen tüm kişilerle yapılan görüşme kapalı bir odada gerçekleştirilmiş ve kötü muamele ve işkenceye maruz kalan kişilerle birlikte, kişilerin anlatımlar tutanak ile imza altına alınmıştır.
(Görüşülen kişilerin isimleri iş bu raporda isim ve soy isimlerin ilk harfi yazılmak sureti ile gizli tutulmuştur.)
Tutanaklar ile de sabit olan ve yapılan görüşmeler neticesinde kötü muamele ve işkence iddialarına dair tespitler şunlardır:
Görüşülen kişilerin birçoğu, farklı koğuşlarda olması yanında farklı suç tipleri nedeni ile cezaevinde bulunmakta olupbenzer mahiyette ifadelerde bulunmuşlardır.
Bu ifadelerinde genel olarak;
*Olayların Mayıs ayından 2 ay kadar öncesinde başladığı, 02.05.2019 tarihinde yapılan koğuş baskını ve yer değiştirme işlemi neticesinde bir kısım gardiyanlardan (özellikle 4 gardiyanın ismi-soy ismi açıkça telaffuz edilmekte 3 gardiyanın ise sadece isimleri bildirilmiş soy isimleri bildirilmemiştir) falakaya yatırılmak sureti ile kötü muamele ve işkenceye uğradıkları, olay gününe ait kamera kayıtlarının istenilmesi halinde bu iddialarının doğrulanacağı, kimsenin gardiyanlara direnmediği/ karşı gelmediği halde gardiyanlar tarafından çok sert müdahale edildiği, koğuştan şeffaf oda olarak nitelendirilen odaya veya müdür odasına kadar zorla götürüldükleri, şeffaf odada kendilerine falakaya yatırılmak sureti ile işkence edildiği, koğuşların bu şekilde dağıtıldığı,
*Görüşülen tutuklu/hükümlülerden 3 tanesindeiddia olunan eylemlere ilişkin yara izlerini bizzat görülmüş ve tutanak altına alınmıştır. Bu tutuklu/hükümlüler haricinde görüşülenlerde herhangi bir yaralanma izi tarafımızca tespit edilmemiştir.
*Koğuşlardan ayrıldıktan sonra bu olayların duyulması neticesinde,olayların yine gardiyan ve cezaevi yönetimince yaşanılan olaylardan çok farklı tutanakların tanzim edildiği, tutanakların aynı gün tanzim edilmediği, yapılan kötü muamele ve işkencelerin üzerini örtmek amacı ile gerçeğe aykırı olarak tanzim edildiğinin iddia edildiği,
*Cezaevi içerisinde örgütlenme gibi bir durumun bu tarihe kadar yaşanmadığı, tutuklu/hükümlü bulundukları süre boyunca bu doğrultuda bir şikayetin bulunmadığı, koğuşlarda yapılan aramaların yokluklarında yapıldığı ve bu aramaların kamera kaydı ile teyit edilmediği, aramalarda ele geçen iddia olunan yasak malzemelerin yine yokluklarında bulunduğu, malzemelerin nasıl ve ne şekilde bulunduğunun bilinmediği, ancak bu tarihten önce kapsamlı aramaların olduğu ve hiçbir şekilde yasak bir malzemenin bulunmadığı, bu kadar kısa süre içerisinde bu kadar malzemenin koğuş içerisinde toplanmasının mümkün olmadığı, yasak malzeme olarak lanse edilen sopaların ise dolap askılığı olarak kullanılan sopalar olduğu, bunların hepsinin ebatlarının aynı olmasının bu iddiaları doğrulayacağı, süpürgenin sapının kırılması halinde dahi kırık parçanın iade edilmediği sürece koğuşa yeni bir süpürgenin dahi verilmediği, dolayısıyla iddia olunan malzemeler ile bir ilgilerinin bulunmadığı, tutanaklarda belirtilen iddiaların doğru olmadığının tutuklu/hükümlüler tarafından ifade edildiği,
*Yaralanma ve kötü muamelelere karşı yasal yollara başvurması konusunda baskı ve tehditlere maruz kaldıklarını, sürülme ve nakil yanı sıra yeniden kötü muameleye maruz kalınma korkusunun verildiği, doktorun, savcının ve hakimin kendi personelleri olduğunu, devletin arkalarında olduğunu ve bu nedenle şikayetlerinde hiçbir şeyin çıkmayacağını, zararın şikayet edenin göreceği şeklinde tehditlerin ve yıldırma çalışmalarının yapıldığını tutuklu/hükümlüler tarafından ifade edildiği,
*Bu olaya ilişkin olarak cezaevinde bulunan doktor karşısına çıktıklarında kendilerinden önce gardiyanların doktorla konuştuğunu, yanlarında işkence ve kötü muamelede bulunduğu iddia edilen gardiyanların bulunduğu, doktor odasına girildiğinde dahi bu gardiyanların eşlik ettiği, doktorun uzak bir mesafeden ‘neyin var’ gibi sorular sorduğunu, detaylı bir tedavi etmediğini, önyargılı yaklaştığını, bu nedenle tedavi haklarının ihlal edildiği gibi olaylara ilişkin delillerin tespit edilmediğinin tutuklu/hükümlüler tarafından ifade edildiği,
*Görüşülen Tutuklu/hükümlülerden 2 tanesi haricindeki tüm tutuklu/hükümlülerin yaşanılan olaylara ilişkin olarak gerek bizzat ve gerekse de yakınları vasıtası ile şikayette bulunduğu, kötü muamele ve işkencenin tespiti amacı ilehastaneye sevk edildiklerinde dahi bu gardiyanların yanlarında geldiğini, doktor ile ilk görüşmeyi yaptıktan sonra doktor karşısına çıktıklarını, bu doktora her şeyi anlattıklarını, doktorların yaralanmaya ilişkin izleri gördüklerini, ancak doktorların raporları nasıl tanzim ettiklerini bilmediklerini ifade ettikleri,
*Bu olayların duyurulması ve araştırılması için yazılan mektupların akıbetlerini bilmedikleri, birçok yere yazdıkları halde bu yazılan mektupların yerlerine ulaştırılmadığı, ulaştığına dair bir kaydın verilmediği, bu nedenle dilekçe haklarının da ihlal edildiğini,
-Bu iddialar nedeni ile şikayetçi olan tutuklu/hükümlülere yönelik ‘2 ay görüş cezası, hücre cezası, etkinliklerden yasaklanma, 6 ay disiplin cezası’ gibi cezaevinde haksız cezalar verildiği, bu şekilde şikayet edenlerin cezalandırıldığı,
-Şikayetçi olan tutuklu/hükümlülerin savcılık şikayetlerinin neticelerinden haberdar olmadığı, olanların ise kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar verildiği ve gardiyanların korunduğu seklinde algının oluştuğunun ifade edildiği,
*2 tutuklu/hükümlünün ise ‘birçok mahkumun İskenderun M Tipi Kapalı Cezaevine getirildiğinde ‘hoş geldin dayağı’ olarak adlandırdıkları darba maruz kaldıklarını, bunun genel olarak herkese uygulandığını, olay günü iki kardeş ve iki ayrı mahkum ile birlikte getirildikleri anda soyunma odasında darba maruz kaldıklarını, bu darptan sonra ‘kendileri ile iyi geçinmeleri konusunda tehdit edildikleri, şikayetçi olunmaması ve dediklerinin yapılması halinde kendileri ile iyi geçineceklerini, doktora götürülmeden önce iç güvenlik odasında ‘darp ve cebir izi yoktur, şikayetler asılsızdır’ şeklinde dilekçelerin imzalatıldığı, doktora götürüldüklerinde yanlarına bu gardiyanların eşlik ettiğini, bu nedenle doktora farklı beyanlarda bulunduklarını, bu gardiyanların şikayet edilmemesi için kendilerine bu olaydan sonra iyi davrandıklarını ‘siz gereğini yapın biz gereğini yaparız ‘ şeklinde telkinlerde bulunulduğu, telefon görüşü olmadığı halde aileleri ile telefon görüşünün sağlandığı hatta bu görüşte ‘kendilerinin iyi olduğunu, sorun olmadığını’ belirtmelerini istedikleri, zorla imzalatılan dilekçelerin birebir aynısı olduğunu, hatta 1 tutuklu/hükümlünün mahkumun doktora bir şeyin olmadığını belirttiği ancak işaret yapması nedeni ile doktorun sırtını açtırdığını, bu şekilde sırt bölgesindeki yaralanmaları gösterdiği yüzündeki yaralanma için ise de düştüğünü söyleyerek yanında bulunan gardiyanlara belli etmemeye çalıştığını ancak olaydan 3 gün öncesinden alınmış olunan bir doktor raporunun bulunduğu ve burada hiçbir izin bulunmadığı açık bir şekilde yazdığını, bu raporun iddialarını ve gerçekleri göstereceğini açıkça belirtmiştir.
* 1 tutuklu/hükümlünün firar etmesi neticesinde olaylardan sorumlu olduğu ve kendilerine kötü muamelede bulunduğunu ileri sürdüğü bir gardiyanı yaralamak suçundan dolayı soruşturma başlatılmış, yakalanmasına müteakip ise getirilmiş olduğu cezaevinde yeniden işkence ve kötü muameleye maruz kaldığını belirterek İskenderun C. Başsavcılığının 2019 / 19161 E sayılı soruşturma dosyası ile şikayetçi olmuştur. Şikayet dosyası halen derdesttir.
*Görüşülen hüküm özlü 1 hükümlü kişi ile 29.05.2019 tarihinde yapılan görüşme neticesinde kendisinin fotokopiler ile ilgili taleplerinin yerine getirilmediği, taleplerinin yerine getirilmemesinin hak ihlali olduğunu, bununla ilgili yasal işlemlere başvurduğunu ancak neticelerinin gelmediğini, neticeleri hakkında bilgi sahibi olmadığını, dilekçelerin ilgili yerlere ulaştırılıp-ulaştırılmadığını dahi bilmediğini, mağduriyetinin giderilmesini talep etmiş ve iş bu talepleri tutanak altına alınmıştır.
*Görüşülenler arasında sadece 1 tutuklu/ hükümlü darp ve kötü muameleye maruz kalmadığını belirtmiş, 8 kişi kötü muamele ve işkence iddiasında bulunmuş, 7 kişi ise ‘hoşgeldin dayağı’ olarak adlandırılan dayağa maruz kaldığını bu nedenle kötü muamale ve işkence iddiasında bulunmuştur. Bu şekilde gruplandırma yapılan tutuklu / hükümlülerin verdiği ifadeler olayın anlatım şekilleri birbirleri ile uyumludur. Yine bu kişilerin işkence ve kötü muamelede bulunan gardiyan ve memur isimleri de uyumludur.
Diğer güncel İskenderun haberleri için: İskenderun Haber
Diğer güncel Hatay haberleri için: Hatay Haber
