Bu yıl, Dünya Gümrük Örgütü’nün en önemli takdir belgelerinden biri olan ‘Liyakat Sertifikası’na; İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği (İGMD) Yönetim Kurulu Üyesi Çiğdem AĞDAĞ layık görülmüştür. Gümrük camiasına hayırlı olsun. Gümrüklerde kadın Gümrük Müşaviri olmak zordur. Gösterdiği performans karşılığında başarı gösteren meslektaşımızı kutluyorum. Bundan sonraki mesleki yaşamında ve çalışmalarında başarılar diliyorum.
Liyakatli meslektaşımız başarısından gururlanabilir! Dernek yönetimi, üçüncü kez Liyakat Sertifikası’na layık görülmesinin onurunu yaşayabilir. Çünkü 2014 yılında İGMD Yönetim Kurlu Başkanı Turhan Gündüz, 2017 yılında da yine İGMD Yönetim Kurulu Başkanı Serdar keskin bu sertifikaya sahip olmuşlardır. Ancak, bu yıl 26 Ocak Dünya Gümrük Günü kutlamaları çerçevesinde, Ticaret Bakanlığı’nda düzenlenen törende, sertifikasını Ticaret Bakanı Sayın Ruhsar Pekcan’ın elinden alan İGMD Yönetim Kurulu Üyesi Çiğdem Ağdağ; Kadın Komitesinin kurulmasına öncelik etmesi ve sosyal dayanışma çalışmaları nedeniyle Dünya Gümrük Örgütü’nün ‘Liyakat Sertifikası’na layık görülmüştür.
Oysa Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü tarafından “26 Ocak Dünya Gümrük Günü Liyakat Sertifikaları” konulu duyuruda; 26 Ocak 2020 tarihinde gerçekleştirilecek Dünya Gümrük Günü kutlamaları çerçevesinde 2020 temasının “İnsanoğlu, Refah ve Gezegenimizin Sürdürülebilirliğinde Gümrükler” olarak, Dünya Gümrük Örgütü’nün yeni vizyonunun ise “Refah düzeyi daha yüksek ve daha güvenli bir dünya için gümrükleri bir araya getirme: Sınırlar ayırır, gümrükler birleştirir” olarak belirlendiği belirtilmiştir.
Dolayısıyla da Dünya Gümrük Örgütü’nün ‘Liyakat Sertifikası’na layık görülen İGMD Yönetim Kurulu Üyesi Çiğdem Ağdağ’ın, Dünya Gümrük Örgütü’nün yeni vizyonuna katkıları merak konusudur, tartışılabilir. Acaba İGMD yönetimi, Çiğdem Akdağ’ı ‘Liyakat Sertifikası’na aday gösterirken hangi kriterleri dikkate almıştır? Çünkü genel olarak İGMD’de Gümrük Müşavirleri uluslararası standartlardaki başarıları ile algılanmıyor; “bizden mi, bizden değil mi, hangi gruba, hangi düşünceye aidiyeti var” gibi saçma sapan bir yolun içine girilmiştir. Eğer belirli bir grubun, düşüncenin insanı değilseniz sizi görmezlikten geliyorlar. Öyle olunca da mesleğinde gerçekten başarı gösteren Gümrük Müşavirleri küstürülüyor.
İGMD yönetimi kadın meslektaşımız Çiğdem Ağdağ Hanımefendi’yi Dünya Gümrük Örgütü’nün ‘Liyakat Sertifikası’na aday gösterirken, bu konuda bir araştırma yapmış mıdır? Yoksa sadece tercihini Çiğdem Ağdağ’dan yana mı kullanmıştır? Bu konu belirsizdir. Ama ‘liyakat’ sözü; ‘layık olma’, yakışmak’, ‘yaraşmak’ veya ‘uygun olmak’ anlamına geliyor! Peki, bir kişi, bir işe nasıl yakışır, hangi nedenlerle uygun veya layık olur? Bir kişinin liyakati, yani Dünya Gümrük Örgütü’nün ‘Liyakat Sertifikası’na layık olduğu nasıl değerlendiriliyor? İGMD yönetimi lütfeder de açıklarsa öğreneceğiz!
Ben şahsen, İGMD Yönetim Kurulu Üyesi Çiğdem Hanımefendiyi birebir tanımıyorum! O yüzden hakkında fikir yürütmem ahlaki olmaz! Ama herhangi bir meslektaşımın İGMD Yönetim Kurulu Üyeliğine nasıl seçilebileceğine dair görüş ve düşüncelerim var. Ayrıca Çiğdem Hanım’ın Dünya Gümrük Örgütü’nün en önemli takdir belgelerinden biri olan ‘Liyakat Sertifikası’na layık görülmesine de bir şey diyemem! Ancak, geçen yıl İstanbul’da yaşanan bir olayı burada hatırlatmakta fayda görüyorum.
Hatırlayanlar olacaktır! Geçen yıl Eylül ayında, İGMD üyesi kadın gümrükçüler, İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) ev sahipliğinde Cemile Sultan Korusu’nda toplanmıştır. ‘Gümrük Dünyası’nda Kadınların Rolü’ başlıklı toplantıya, Ticaret Bakan Yardımcısı Gonca Yılmaz Batur da katılmıştır. Benim iştirak etmediğim o toplantıda bir konuşma yapan İTO Başkanı Şekib Avdagiç, “İGMD Genel kurul toplantısında, yönetim kuruluna ilk kez bir kadın üyenin seçilmesi milattır” dedikten sonra, konuşmasını çok ilginç ve hafızalarımızdan asla silinmeyecek şu sözlerle sürdürmüştür:
“Bazı meslekler var; kadınlar sanki o mesleklerde bulunamaz gibi bir algı oluşturuluyor. Oysa biz şunu görüyoruz ki, hangi meslekle ilgili bu algı yayılmak isteniyorsa, kadının varlığına en çok orada ihtiyacımız var. İşte gümrük müşavirliği de böyle. Gümrükte en önemli hususun, mevzuata uygun malın girişine ve çıkışına izin vermek, uygun olmayana geçit vermemektir. Bunu sadece gümrük memuru sağlamayacak. Yarı kamusal görev yapan gümrük müşavirlerimiz de yapacak. İşte bu konuda en hassas olanlar kadınlardır. Kadın gümrük müşavirlerinin varlığı artarsa, ne olur biliyor musunuz? Sözgelimi gümrükte vergi kaybına yol açacak suistimaller azalır. Çünkü kadınlar, mevzuata çok bağlıdır, titizdir”
Açıkça söylüyorum: İTO Başkanının “Kadın Gümrük Müşavirlerinin varlığı artarsa, Gümrük’te vergi kaybına yol açacak suistimaller azalır” cümlesi, erkek Gümrük Müşavirlerine hakarettir, iftiradır. Ne demek yani, kadın Gümrük Müşavirleri titiz de, erkek Gümrük Müşavirleri titiz değiller mi? Gümrük’te vergi kaybına yol açanlar, mevzuata bağlı olmayan erkek Gümrük Müşavirleri midir? Gümrük’te vergi kaybına yol açanlar, olsa olsa mevzuata bağlı olmayan, ahlaksız iş insanları olabilir. Vah gümrükler vah!
İTO Başkanı kusura bakmasın ama bu zihniyet, kadına endeksli ve hastalıklı bir zihniyettir! Bu sözler, erkek Gümrük Müşavirlerine hakaretten de öte, küfürdür. Yani erkek Gümrük Müşavirleri, Gümrük Mevzuatı’nın uygulanmasında hassas davranmıyorlar da kaçakçılık mı yapıyorlar? Gümrük’te muayene ve denetim yok mudur? Türkiye’de görev başında olan Gümrük Müşavirlerinin tamamı kadın olsa, Gümrük’te vergi kaybına yol açacak suistimallaler olmayacak mı? Kadınlar mevzuata çok bağlı da erkekler bağlı değil mi?
İTO Başkanının bu yöndeki görüşü ahlaki değildir! Gümrük Teşkilatı’nın kuruluşundan bugüne kadar, gümrüklerde yaşanan yolsuzluk ve rüşvet olayları bir türlü sonlandırılamıyor? Neden? Gelmiş geçmiş güümrükten sorumlu bakanların hepsi de erkek olduğu için mi? Şimdiler de gümrüklerden sorumlu Ticaret Bakanı kadındır. Peki, gümrüklerde yolsuzluk ve rüşvet olayları sıfırlanmış mıdır? Bilen varsa söylesin! Halep oradaysa arşın buradadır!
Kaldı ki, gümrüklerden sorumlu Ticaret Bakanımız kadın! Kadın Ticaret Bakan Yardımcımız var! Ticaret Bakanlığı personelinin üçte biri kadın! Gümrük müşavirlerinin neredeyse yüzde 10’u kadın! Gümrük müşavir yardımcılarının yüzde 5’i kadın! İGMD Yönetim Kurulu’nda kadın üye var! Peki, gümrükler tertemiz midir? Gümrükleri kirletenler erkek Gümrük Müşavirleri midir?
Bu arada, bir gerçeği hatırlatmakta fayda var: Bugüne kadar erkek Gümrük Müşavirleri bir ‘ODA’ çatısı altında örgütlenmeye layık görülmemiştir. Türkiye’de Kadın Komitelerinin kurulmasına öncülük etmesi ve sosyal dayanışma çalışmaları nedeniyle, Dünya Gümrük Örgütü’nün Liyakat Sertifikası’na layık görülen kadın meslektaşımız Çiğdem Ağdağ, belki Gümrük Müşavirleri Birliği’nin kurulmasına da öncülük edebilir ve tüm Gümrük Müşavirlerini kamu kurumu niteliğinde bir ‘birlik’ çatısı altında birleştirebilir. Erkeklerin, 110 yıldır başaramadığı bu işi, belki kadınlar başarabilir.
Atatürk’ün de dediği gibi, şuna inanmak lazımdır ki, dünya yüzünde gördüğümüz her şey kadının eseridir. Gümrük Müşavirleri ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri Birliği’ni kurmak da belki liyakatli bir kadına kısmet olabilir. Bence de İGMD yönetimine ilk kez bir kadın üyenin seçilmesi bir milattır! İleride İGMD Başkanı da seçilse şaşırmamak gerek!
Ayrıca İTO Başkanı Avdagiç’in kadınlara dönük övgü dolu sözlerini de önemsemek lazım! İTO Başkanı Avdagiç’in görüşüne göre, gümrüklerde vergi kaybının da, suistimallerin de müsebbipleri erkekler ise eğer; gümrük personelinin üçte biri değil de üçte ikisi kadın olsa, Gümrük’te yolsuzluk ve rüşvet olayları sonlanabilir. Gümrük Müşavirlerinin yüzde 10’u değil de yüzde 90’ı kadın olsa, Gümrük’te vergi kaybı da, suistimaller de sıfırlanabilir. Hatta Gümrük’te iş takipçilerinin tamamı kadın olsa, Gümrük Müşavirliği Mesleği popüler hale bile gelebilir! Hele gümrükler tamamen kadınlara emanet edilse; dış ticaret sektörünün ahlakı da düzelebilir!…
