Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Selma Metintaş, “Gelin yakınlarımızı telefonla arayalım, hallerini ve hatırlarını soralım. Ev ziyareti yapmazsak çok daha iyi. Hele ki anne ve babalarımız onlar bizim canlarımız ama Covid-19 için riskteler. Bu riski ortadan kaldırmak için belki açık havada görüşebiliriz” dedi. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı ve Sağlık Bakanlığı Toplum Bilimleri Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, “Kurban derisini bir kenara koymadan önce kurbanla ilgili işlem yapan kasap ya da kişiler diyelim o an öksürdü, aksırdı ve deriyi elledi ve o deriyi de birkaç dakika içerisinde başka bir kişi geldi oradan aldı ya da dokundu ve elini de yıkamadan ağzına götürdü, orada bir risk var” dedi.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Selma Metintaş, Kurban Bayramı‘nda koronavirüs ile mücadele de alınması gereken tedbirlere ilişkin uyarılarda bulundu.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Selma Metintaş, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Ersin Karademir moderatörlüğünde gerçekleştirilen ‘Pandeminin Seyri ve Toplumsal Yansımaları’ adlı söyleşiye katıldı. İnternet üzerinden yapılan söyleşi de Prof. Dr. Selma Metintaş, Kurban Bayramı’nda alınması gereken koronavirüs tedbirlerine ilişkin uyarılarda bulundu.
Türkiye’de henüz hastalığın istenilen düzeyde olmadığını ifade eden Metintaş, “Kurban Bayramı’nda ulusal bir kısıtlama gelir mi? Bununla ilgili net bir bilgimiz yok. Bulaşın yüksek olduğu bazı iller var, öyle görünen iller var. Bu illerde bir kısıtlama olur mu? ‘İl bazında kısıtlamalar pek uygulanmıyor. Ülke bazında olursa kısıtlamalar olursa daha geçerli oluyor’ diye görüşler var. Birey bazında Kurban Bayramı’nda yapmamız gerekenler var. Bir kere, ev ziyaretlerine geçmeyelim. Covid-19 henüz istediğimiz düzeyde değil. En son yapılan hesaplamalardan biri hastalığın çoğalma kat sayısı diye bir değer hesaplarız. Bu değerin 1´in altında olması gerekiyor ki bulaş kesilmiş olsun. Türkiye’de yapılan en son hesaplamalarda bu R değeri dediğimiz değer 1.02 durumunda. Buradaki 1 hastalığın hala devam ettiğini, 1’in üzerinde olan değerler ise bulaşmanın hızla devam ettiğini gösteriyor” dedi.
“Açık Alanda, Kısa Süreli Bayramlaşma”
Bayram ziyaretlerine dikkat çeken Metintaş, ev ziyaretlerinin yapılmaması gerektiğini söyledi. Açık alanlarda kısa süreli bayramlaşmayı öneren Metintaş, şunları söyledi:
“Henüz 1’in altına inemedik ülke olarak. O yüzden gelin yakınlarımızı telefonla arayalım, hallerini ve hatırlarını soralım. Ev ziyareti yapmazsak çok daha iyi. Hele ki anne ve babalarımız onlar bizim canlarımız ama Covid-19 için riskteler. Bu riski ortadan kaldırmak için belki açık havada alanlarda görüşebiliriz, sosyal mesafeyi açık alanlarda koruyup, yine el öpmeden, birbirimize dokunmadan, maskelerimizle beraber, ikramdan bulunmadan görüşmeliyiz. Kurban Bayramı ikram ritüelleri bol bir bayram. Bunlardan uzak durarak, sadece kolonyalarımızı dökerek belki de açık alanda çok kısa süreli ziyaretle geçiştirelim. Hastaysak, ateşimiz yüksekse zaten evden hiç çıkmayalım. Mezar ziyaretlerimizi kalabalık olmadan, 1 hafta önce ya da sonrasına ertelesek daha uygun olur. Kalabalığı mezarlıklarda oluşturmayalım. Burada da hijyene dikkat etmemiz gerekiyor.”
“Bayram Namazında Sosyal Mesafe Uyarısı”
Kurban Bayramı’ndaki bayram namazıyla ilgili alınması gereken önlemler olduğunu ifade eden Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Selma Metintaş, kalabalıklardan uzak durulmasını tavsiye ederek, “65 yaş üstü ve kronik hastalığı bulunanlar namazına gitmesinler. Evde namazlarını kılabilirler, yerine getirebilirler. Herkesin bireysel seccadeyle gitmesi ve çok kısa süre kalması hemen dönmesi gerekiyor. Bayram namazından sonra yine bir bayramlaşma merasiminin olmaması ve maskeyle gitmesi önemli. Kurban kesim alanlarında oluşabilecek kalabalığı önlemekte belediyelere görevler düşüyor. Orada kalabalıkların olmasını önlemeliyiz, buna bir düzen gerekiyor. Şimdilerde kesim yapılan alanlar belli ama bu alanların çok kalabalık olduğunu önceki bayramlardan hepimizin tecrübesi var. Et dağıtımında eldiven kullanmak gerekiyor. Poşetleyip böyle dağıtılması ve dağıtım sırasında sosyal mesafe önemli” diye konuştu.
Prof. İlhan’dan Kurban Derisi Uyarısı
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı ve Sağlık Bakanlığı Toplum Bilimleri Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, “Kurban derisini bir kenara koymadan önce kurbanla ilgili işlem yapan kasap ya da kişiler diyelim o an öksürdü, aksırdı ve deriyi elledi ve o deriyi de birkaç dakika içerisinde başka bir kişi geldi oradan aldı ya da dokundu ve elini de yıkamadan ağzına götürdü, orada bir risk var” dedi.
Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, yaklaşan Kurban Bayramı öncesinde kurban derilerinde koronavirüs bulaş riskini değerlendirdi. Prof. Dr. İlhan, “Şu an elimizdeki bilimsel verilere göre kurban derisinden bir koronavirüs bulaşı söz konusu değil. Ancak her zaman önümüze risk olarak çıkabilen bir şey var ki o da kurban derisini bir kenara koymadan önce kurbanla ilgili işlem yapan kasap ya da kişiler diyelim o an öksürdü, aksırdı ve deriyi elledi ve o deriyi de birkaç dakika içerisinde başka bir kişi geldi oradan aldı ya da dokundu ve elini de yıkamadan ağzına götürdü orada bir risk var. Ama bu çok düşük bir ihtimal. Normal şartlarda kurban derisinden ya da etten koronavirüs bulaşı söz konusu değil” diye konuştu.
“Her 3 Vakanın 2’si Toplu Törenlerden”
Prof. Dr. İlhan, bulaş riskinin toplu yapılan nişan, asker uğurlaması gibi törenlerde yoğun olduğuna dikkat çekerek, “Yapılan filyasyon çalışmaları gösterdi ki her yeni vakanın, her 3 vakanın içerisinde 2’si nişan, düğün, asker uğurlama gibi toplumsal törenlerden kaynaklanıyor. Bu nedenle de bu tür olayların engellenmesi konusunda bir eğilim oldu. Bu konu hem Toplum Bilimleri Kurulu hem de Koronavirüs Bilim Kurulu’nda yer aldı. Sonuç olarak bakanlığımız bunu değerlendirdi ve asker uğurlama törenlerinin yasaklanması, diğerlerinde de dikkatli olunması konusunda öneri getirildi. Çünkü şu an elimizdeki verilere göre biliyoruz ki; her 3 koronavirüs vakasından 2’si toplu törenler nedeniyle bulaşıyor. Biz toplu törenleri; asker uğurlama, nişan, sünnet gibi buralardaki kalabalıkları önleyebilirsek o zaman bulaşıcılığı da engelleyebiliriz. Bu nedenle her iki bilim kurulunda da böyle bir görüş söz konusu oldu ve bakanlığımız da bunu değerlendirip, bu konuyla ilgili bir kısıtlama getirdi” ifadelerini kullandı.
“Vatandaşlarımız Sabretmeli”
Asker uğurlama gibi toplu olayların iptal edilmesinin toplumun psikolojisine etkisini de değerlendiren Prof. Dr. İlhan, “Aslında bunlar bizim çok kıymetli geleneklerimiz. Özellikle yaz mevsimi olması dolayısıyla düğün, nişan, sünnet gibi organizasyonlar hep bir arada olmak istediğimiz, birbirimize yakın teması sevdiğimiz törenlerimiz; ama vatandaşlarımız bundan her ne kadar etkilense de biraz daha sabretmeleri gerekiyor” dedi.
“Kurban Bayramında Kısıtlama Beklemiyorum”
Prof. Dr. İlhan, Kurban Bayramı’nda sokağa çıkma kısıtlamasının gündeme gelmesiyle ilgili ise, “Ben Kurban Bayramı’nda sokağa çıkma kısıtlaması beklemiyorum. Zaten normal şartlar altında bakarsak alışveriş merkezlerinin, plajların, sosyal alanların açık olduğu bir durumda Kurban Bayramı’nda sokağa çıkma yasağı beklemek doğru olmaz. Ama bu konuda son kararı kabine veriyor. Önümüzdeki haftanın rakamlarına göre bu tekrardan değerlendirilecektir” ifadelerini kullandı.
