CHP’nin deprem bölgesinde mücbir sebep halinin devam edip etmediğinin araştırılmasına ilişkin grup önerisi, TBMM Genel Kurulu’nda reddedildi. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, “Evini, iş yerini, iş yerindeki makina ve teçhizatını kaybeden esnaf, hem üretim kaybına uğradı hem de her şeyini kaybetti. Bir tek kişi eşya yardımı almadı ve maalesef bitirilen TOKİ’lerin tamamında altyapı yapılabilmiş değil. Esnaf hala 21 metrekarede nafakasını çıkarmaya çalışıyor ama mücbir sebebi sona erdirmeye çalışıyorsunuz. Her şeyini kaybetmiş esnafın canını mı alacaksınız” dedi.
CHP’nin 6 Şubat depremlerinde mükellefler için ilan edilen mücbir sebep halinin devam edip etmediğine ilişkin araştırma önergesinin gündemin önüne alınarak bugün TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmesi için verdiği grup önerisi, AK Parti ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.
Önergenin gerekçesini açıklayan CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, şunları söyledi:
“Deprem bölgesi özel SGK ve vergi teşvikleri beklerken birikmiş vergi ve prim borçlarının silinmesini isterken mücbir sebep süresi bitirilerek bölgeye adeta yeni bir deprem yaşatılıyor. Bölgede depremler, yıkımlar, inşaatlar devam ediyor; mücbir sebep sona eriyor. Yıkılmış kentlerde bildirim ve beyanname olmaz. Yeni ölüler çıkarken iş yerleri ve dükkanlardan mücbir sebep maalesef bitiriliyor. Böyle zor günlerde Anadolu’nun güzel insanlarının sırtını yasladığı bir kurum var. Devlet baba vicdansız olmaz, vatandaşının derdinin dinler. Hayat normale dönmeden, esnaf kalıcı iş yerine geçmeden, ticaret eski hacmini yakalamadan mücbir sebep sona ermez. Bu mesele sadece ekonomik değil, vicdani ve sosyal bir meseledir.
6 Şubat depreminde 4 ilden göç eden insan sayısı 400 bin, yani Türkiye’deki 42 ilin nüfusundan daha fazla. Evini, iş yerini, iş yerindeki makina ve teçhizatını kaybeden esnaf, hem üretim kaybına uğradı hem de her şeyini kaybetti. Depremde zayi olan mallar, makinaların tutanağına dahi hala cevap verilmedi. Bir tek kişi eşya yardımı almadı ve maalesef bitirilen TOKİ’lerin tamamında altyapı yapılabilmiş değil. Esnaf hala 21 metrekarede nafakasını çıkarmaya çalışıyor ama mücbir sebebi sona erdirmeye çalışıyorsunuz. Her şeyini kaybetmiş esnafın canını mı alacaksınız? En zor günde devlet baba bırakın borç istemeyi, evladına destek olur.”
“İki yıldır bin bir sebeple boğuşan depremzede mükellef, şimdi de mücbir sebep kıskacında”
Saadet-Gelecek grubu adına söz alan Hatay Milletvekili Necmettin Çalışkan, mücbir sebep uygulamasının önemine dikkat çekerek şunları söyledi:
“İki yıldır bin bir sebeple boğuşan depremzede mükellef, şimdi de mücbir sebep kıskacında. Bir yılan hikayesine döndü. 2 yıldan beri bir taraftan ‘Bin yılın depremi’ diyeceksiniz, sonra size oy vermeyen depremzedeleri cezalandıracaksınız, size oy verenlere torpil geçeceksiniz, sonra da mücbir sebep! Mücbir sebep geldi, kapıya dayandı ama karşıda ciddi devlet adamı olmadığı için ne yapılacağını bile lütfedip açıklamıyor. Sınır illerinde yaşayan insanlar topraklarına sahip çıkmak üzere bölgede bulunuyorlar. Sadece Hatay’da hala 230 bin kişi konteynerlerde yaşıyor. 10 binlerce esnaf, konteyner çarşılarda iş yerini açıyor ama bunların hiçbirisi gündemde değil. Bugün yapılacak olan şey: Mücbir sebeple birlikte kamuya olan borçların bir defa affı.”
“Mücbir sebep uygulaması işletmeler ve mükellefler belli bir kazanç sağlayana kadar sürdürülmeli”
AK Parti iktidarının depremin üzerinden 18 ay geçmesine rağmen söz verdiği konutları depremzedelere teslim etmediğini söyleyen İYİ Parti Mersin Milletvekili Burhanettin Kocamaz, bölgedeki şartların kış aylarında daha da zorlaşacağını belirterek şöyle konuştu:
“6 Şubat depreminin üzerinden tam 18 ay geçmesine rağmen depremzede vatandaşlarımız teslim edilmeyen konutlar nedeniyle konteyner ve çadırlarda kalmaya devam etmektedir. Depremzede vatandaşlarımıza bugüne kadar yalnızca 150 bin civarında konut teslim edilebildi. Teslim edilebilen o konutlarda da depremzedeler eksik ve kalitesiz yapılar yüzünden büyük sorunlar yaşamakta. 2024 yılı sonuna kadar bu sayının 200 bine ulaşacağı duyurulmuş fakat geriye kalan 450 bin konutun ne zaman teslim edileceği konusunda hiçbir açıklama yapılmamıştır.
AKP iktidarı tarafından verilen sözler, tutulmamış; çadır ve konteynerlerde yaşayan depremzedeler kalıcı konutlarına bir türlü kavuşamamıştır. Depremzedeler, geçen kış olduğu gibi bu yıl da kışı buz gibi konteyner ya da çadırlarda geçirecektir. Bölgede sık sık elektrik ve su kesintisi yaşanmaktadır. Bölgede üretim ve istihdam konusunda yaşanan sorunlar henüz çözülememiştir. İşletmeler henüz zararlarını karşılayamamış, hala bellerini doğrultamamıştır. Mücbir sebep uygulaması işletmeler ve mükellefler belli bir kazanç sağlayana kadar sürdürülmelidir.
“Vergi ve sosyal güvenlik primleri gibi ekonomik yüklerin yeniden başlaması esnafın hayatta kalma mücadelesini zorlaştıracak”
DEM Parti Bitlis Milletvekili Hüseyin Olan, depremin ardından halkın iktidar tarafından derin bir yalnızlık çukuruna terk edildiğini ifade ederek şunları söyledi:
“6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli 11 ilde meydana gelen depremde halk, iktidar tarafından itilebilecek en derin yalnızlık çukuruna terk edildi. Hala depremin yaralarını saramamış halk, mevcut ekonomik koşullar altında geçimlerini dahi sağlayamıyorken Malatya, Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde mücbir sebep hali 30 Kasım itibarıyla sona erdirildi. Vergi ve sosyal güvenlik primleri gibi ekonomik yüklerin yeniden başlaması esnafın hayatta kalma mücadelesini daha da zorlaştıracaktır. Bir yandan ‘asrın felaketi’ diyeceksiniz, öte yandan da bu halka yüzyılın ayıbını yaşatacaksınız. Sadece Malatya’da 95 bin hasarlı bina varken deprem bölgesinde şimdiye kadar 155 bin konut ve iş yeri yapmakla övünmektesiniz. Bu durumu kabul etmek mümkün değil.”
