Fahri Serdar Özal, hafta içi ve hafta sonu uygulanan sokağa çıkma kısıtlamaları bazı işletmelerin gelirlerini tamamen ortadan kaldırdığını, ‘göstermelik´ olarak tanımladığı ve her esnafın alamadığı kira yardımı dışında hiçbir desteğin yapılmadığını belirtti. Özal, Türkiye´de Covid-19 sürecinin başladığı Mart 2020 tarihinden bugüne esnafın çoğunluğunun faaliyetlerini durdurulduğunu ya da kısıtlandığına dikkat çekti. Bu zor günlerde esnafa acilen destek olunması gerektiğini vurgulayan Fahri Serdar Özal, “Bu durum, normalleşme döneminde bile finansal güçlükleri aşamayan işletmelerde yeni sıkıntılar doğurdu” dedi.
“Krediyle destek olunmaz”
2021 yılının da kayıp yıl olmaması için önlemlerin acilen alınması gerektiğini de sözlerine ekleyen Özal, şu değerlendirmeyi yaptı: “Türkiye´de Covid-19 sürecinin başladığı Mart 2020 tarihinden bugüne esnafın çoğunluğunun faaliyetlerini durdurulduğunu ya da kısıtlandığını Türkiye´de Covid-19 sürecinin başladığı Mart 2020 tarihinden bugüne esnafın çoğunluğunun faaliyetleri durduruldu ya da kısıtlandı. Hafta içi ve hafta sonu uygulanan sokağa çıkma kısıtlamaları bazı işletmelerin gelirlerini tamamen ortadan kaldırdı. Bu durum, normalleşme döneminde bile finansal güçlükleri aşamayan işletmelerde yeni sıkıntılar doğurdu.”
Kapanan firma sayısı, açılandan fazla
“Ülkemizde 3 bin esnaf odasına kayıtlı 1 milyon 906 bin esnaf ve 2 milyon 58 bin adet işyeri bulunuyor. Bir taraftan kapanmalar yaşanırken diğer taraftan iş yerini devretmeye çalışan ya da bunu düşünen sayısı her gün artıyor. Bu şekilde birkaç ay devam ederse esnafın yarısından fazlası buna dayanamayacaktır. Bazı iş kollarının kaybolmak durumunda olduğu, bazı mesleklerin yok olmaya başladığı günümüzde halen eski alışkanlıkları devam ettirmek de bir başka sıkıntı kaynağı. Ayrıca yatırım ortamının de yeni müteşebbisler için uygun olmadığı görülüyor. Kapanan firma sayısı açılan firma sayısından fazla.
Yaşanan belirsizlik, karamsarlık ortamında insanlar giymeyi, gezmeyi, yemeği unuttu. Bu da piyasaya olumsuzluk olarak yansıyor. Bu yüzden pandemi sonrasında bazı mal ve hizmetlere olan talep ciddi azaldı. Bu yüzden ikinci dalga ile kapatılan iş yeri sayısının artmaya devam ediyor ve bunda hane halkının gelirinin azalması da etkilidir. 4-5 milyon olarak seyreden işsizler ordusunun 8 milyona çıkması ve artan enflasyon gelecek beklentilerini de olumsuz etkiliyor.”
Özal, şunları kaydetti: “İkinci dalga ve sonrasında alınan kapatma kararlarının, ilk dönemdeki kapatmalara göre esnafı daha çok mağdur etmiştir. Esnaf, biriktirdiklerini, kötü gün için ayırdığı parayı salgının ilk döneminde harcadı. 1 milyona yakın esnaf, Esnaf Destek Paketi ile düşük faizli kredi imkânından yararlanarak işçisinin parasını, dükkânının kirasını ödemeye çalıştı. Bu açıdan 2020 yılı kayıp yıl olmuştur. Şimdi bu kredilerin vadesi geldi ama satış olmadığı için ödemede çok zorlanıyorlar. Bunların ödemesinde erteleme gerekiyor. Aslında esnafımızın elinde olta var ancak misine koptu. Esnafımıza misine vererek balık tutmasını desteklemeli ve 2021 yılının kayıp yıl olmamasını sağlamalıyız.”
