Diyelim ki sıfır aldığınız bir araç var.
Aradan 6 yıl geçmiş, dolayısıyla garanti süresi dolmuş.
Aracın motoru 6 sene sonra birden arıza vermeye başlıyor.
Uzman birisine gösteriyorsunuz, motor arızasının kulanım hatasından değil; üretim aşamasında yapılan bir hatadan dolayı olduğunu söylüyor.
Bu durumda hakkınız nedir?
Aldığınız otomobilde gizli ayıp var demektir. Üretim aşamasında oluşan gizli ayıplar sonradan ortaya çıkabilir. Tüketiciler, sadece yakın vadede çıkan ayıplara karşı değil; uzun vadede ortaya çıkacak gizli ayıplara karşı da korunmuş durumdadır.
O halde, gizli ayıptan ötürü seçimlik haklarınız mevcut demektir. Yani, dilerseniz sözleşmeden dönüp araç fatura bedelinin iadesini dilerseniz aracın yenisi ile değiştirilmesini dilerseniz diğer haklarınızı kullanabilirsiniz.
Zamanaşımı geçmiş midir?
Üretim hatasından kaynaklanan ayıplar, üreticinin ağır kusuru olarak kabul edilmektedir. 6502 Sayılı Kanun’un 12. maddesine göre, “Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.”
O halde, üretim aşamasında yapılan hatadan kaynaklanan ayıplara karşı, 6 yıl sonra ortaya çıkmış olsa dahi bütün haklarınızı kullanabilirsiniz.
Haklarınızı kullanabilmeniz için gereken ön şart!
İşte bu kısım davayı kazanıp kaybettirebilme gücüne sahip en önemli kısımdır. Az sonra yazacağım ön şartı yapmamış iseniz, hiçbir hakkınızı kullanamazsınız. Zira aracı ayıplı olarak kabul ettiğiniz anlamına gelecektir.
Ön şart şudur: Gizli ayıp ortaya çıkar çıkmaz satıcıya hemen ihbar edilmelidir.
Çünkü gizli ayıplar konusunda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda bir boşluk bulunmaktadır. Bu durumda Türk Borçlar Kanunu’nun ayıplar hakkındaki hükümlerine bakmak gerekir.
Türk Borçlar Kanunu 223. maddesinde “satılanda olağan bir gözden geçirmeyle ortaya çıkarılamayacak bir ayıp bulunması hâlinde, ….
Bu tür bir ayıbın bulunduğu sonradan anlaşılırsa, hemen satıcıya bildirilmelidir; bildirilmezse satılan bu ayıpla birlikte kabul edilmiş sayılır.” hükmü bulunmaktadır.
O halde, gizli ayıbın ne zaman çıktığı önemli değildir; üreticinin veya satıcının ağır kusuru veya kastı varsa zamanaşımı işlemeyecektir. Ancak buradaki en önemli nokta “hemen ihbar” yükümlülüğüdür. Eğer gizli ayıp ortaya çıktıktan sonra hemen ihbar etmemiş iseniz bu ayıbı kabul etmiş sayılır, hiçbir hak ileri süremeyecek duruma düşersiniz.
Hemen kelimesinden ne anlamak gerekeceği noktasında ise; Yargıtay uygulamasının ortalama bir hafta olduğunu ancak somut durumun özelliğine göre de değişkenlik gösterdiğini söyleyebilirim. Mesela, aracı hemen uzman kişiye yahut servise vermiş iseniz, uzman kişi veya servisin raporundan itibaren hemen ihbar etmeniz de kabul edilecektir.
