Sevgili okurlarım! Birileri kulağıma fısıldadığında duyduklarıma inanamamıştım. Ancak birkaç gün önce Gümrük Muayene Memurları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Ülker tarafından Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’a gönderilen ve Gümrük Muayene Memurlarının yaşadıkları sorunları içeren dilekçeyi okuyunca meselenin içyüzünü kavradım. O zaman anladım ki, Ticaret Bakanı Pekcan, şeytanın bile aklına gelmeyecek işlere ‘onay’ veriyor. Vah gümrükler vah! Gümrük İdaresine ilk defa ‘Sözleşmeli Gümrük Muayene Memuru’ alımı yapılıyor.
Oysaki gümrükler Türkiye’nin namusu, dış Ticaret sektörünün ahlakıdır! Gümrük’te ‘Muayene Memurluğu’ sorumluluk gerektiren çok önemli bir görevdir. Gümrüklerde ilk kontrolü Gümrük Muayene memurları yaparlar. Gümrük kontrolü ise, Türkiye Gümrük Bölgesi ile diğer ülkeler arasında taşınan eşyanın giriş, çıkış, transit, nakil ve nihai kullanımını ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın durumunu düzenleyen gümrük mevzuatı ve diğer mevzuatın doğru uygulanmasını sağlamak için gümrük idareleri tarafından yürütülen işlemlerdir.
Bu işlemler; eşyanın muayenesi, beyanname verileri ile elektronik veya yazılı belgelerin varlığının ve gerçekliğinin doğrulanması, işletmelerin hesap ve diğer kayıtların incelenmesi, taşıma araçlarının kontrolü, bagajların ve kişilerin yanlarında ya da üstlerinde taşıdıkları diğer eşyanın kontrolü ile resmi araştırmalar ve diğer benzeri uygulamalardan ibarettir.
Gümrük’te eşyanın, taşıtların ve yolcuların ilk muayenesini yapanlar ‘Gümrük Muayene Memurları’dır. Gümrük ve Ticaret Müfettişleri de gümrük idare amirleri de Muayene Memurları tarafından ilk muayenesi yapılmış eşyanın ‘ikinci muayene’sini yapmaktan korkarlar. Çünkü sorumluluk almak istemezler.
Dolayısıyla da ‘Muayene Memurluğu’ görevi, uzmanlık isteyen bir görev olup; Gümrük Mevzuatı uyarınca eşyanın muayene ve tespiti ile eşyadan alınacak gümrük vergilerinin tarh ve tahakkukunu gerçekleştirenler Muayene Memurlarıdır.
Türkiye Gümrük Bölgesine giren ve çıkan eşyaya, taşıt araçlarına ve yolculara uygulanacak gümrük kuralları, 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile bu Kanun’un uygulanmasına ilişkin karar, yönetmelik, tebliğ ve genelgeler ile belirlenmiştir. Muayene Memurları, muhtelif gümrük kapılarında ve iç gümrüklerde çalıştıkça tecrübe kazanırlar ve mesleklerinde uzmanlaşırlar.
Gümrük kontrolünün amacı ise, giren veya çıkan eşyadan alınması gereken gümrük vergilerinin doğru ve noksansız olarak tahsilini sağlamak ve gümrük kaçakçılığını önlemektir. Muayene Memurlarının asli görevi; Gümrük hattında ithalatı ve ihracatı ciddi kontrol etmek, ülkenin namusunu ve dış ticaret sektörünün ahlakını korumaktır.
KESER DÖNER SAP DÖNER,
GÜN GELİR HESAP DÖNER!
Gümrük idaresinde ‘Gümrük Muayene Memurluğu’ Gümrük Giriş Tarife Cetveli bilgisi ve uzmanlık gerektiren çok önemli ve kritik bir görevdir. Gümrük Muayene Memuru olacakların, Gümrük Mevzuatı ve gümrüğe ilişkin iktisadi ticari ve mali konuları kapsayan yeterlik sınavında başarılı olmaları ve staj yapmaları şarttır. Bu aşamaları başarı ile tamamlayanlar ancak Gümrük Muayene Memuru olmaya hak kazananlar.
Ayrıca Gümrük Muayene Memurlarının niyeti halis olmalıdır. Türkiye’de, doğrudan ‘Gümrük Muayene Memuru’ yetiştiren yüksek öğrenim ve eğitim kurumu yoktur. Gümrük teşkilatında ‘Sözleşmeli Gümrük Muayene Memuru’ olamaz! Çünkü Muayene Memurluğu geçici bir görev değildir, daimi bir görevdir. Birilerinin herhangi bir eğitime tabi tutulmadan direkt olarak Sözleşmeli Gümrük Muayene Memuru olarak atanması ve sahaya sürülmesi çok tehlikelidir. Gümrük Muayene Memuru olma şartlarını haiz olmayanlar; gümrük idaresini de, dış ticaret sektörünü de uçuruma sürükleyebilirler.
Gümrük, Dış Ticaret ve Kambiyo Mevzuatı ile Gümrük Giriş Tarife Cetveli konularında eğitime tabi tutulmamış ve yetiştirilmemiş Sözleşmeli Gümrük Muayene Memurlarına nasıl olur da ‘Tahakkuk Memurluğu’ sorumluluğu verilebilir? Bu hem Gümrük teşkilatının hafızasını yok saymak hem de devlete ihanete kadar gidebilecek bir yolun başlangıcı değil de nedir?
Gümrük Muayene Memurluğu görevi, Tarife bilgisi ve uzmanlık isteyen daimi bir görevdir. Bu görevin, sözleşmeli personele gördürülmesi doğru değildir. Geçici görevliler, sözleşme süresini fırsat bilip, gümrüğü cepleri için sermaye yapabilirler. Kısa sürede geleceklerini garanti altına almak için usulsüzlük, yolsuzluk ve rüşvet olaylarına karışabilirler. Sözleşmeli Gümrük Muayene Memurları yüzündün gümrükler kirlenebilir, gümrük kapıları delik deşik edilebilir. Sözleşmeli personelin istihdam edildiği gümrüklerde rüşvet de olur yolsuzluk da…
Gümrük Muayene Memurluğu’nun çok ciddi sorumlulukları var! Ciddi eğitimden geçmeden direkt olarak Sözleşmeli Gümrük Muayene Memurluğu görevini üstlenen gençlere acıyorum. Çok kısa zamanda bilerek ya da bilmeden kaçakçılık fiillerine iştirak edebilirler. Sözleşmeli Gümrük Muayene Memurlarının kanunen alacakları sorumluluk nedeniyle ve sehven de olsa herhangi bir olumsuzluk yaşaması sonucu ceza alsalar dâhi bunun kabullenmek vicdansızlıktır. İdari olarak ‘Sözleşmeli Muayene Memurları’nın yapacağı hatalı işlerden kim sorumlu olacaktır? Sözleşmeli Muayene Memurlarına eğitim vermeden sahaya sürenler, yapılacak yanlış işleri idari olarak üstlenecek midir?
Ticaret Bakanına ve üst düzey yönetim kadrolarına bir önerim var: Lütfen eski Gümrük ve Tekel Bakanlarından Tuncay Mataracı’nın dava dosyasını okuyunuz. Mataracı, Gümrük’te usulsüz atama yapmak ve görevini kötüye kullanmak suçundan ‘Yüce Divan’da yargılanmış; netice de 36 yıl ağır hapis ve 787 milyon 386 bin lira para cezasına çarptırılmıştı. Gümrükleri yönetenler ve denetleyenler bilsinler ki, gümrüğe ihanet edenler asla cezasız kalmazlar. Keser döner sap döner, gün gelir hesap döner! Dünya alem bilir ki, Gümrük çarkının dişlileri acımasızdır. Sözleşmeli Gümrük Muayene Memurları hiçbir şey yapmasalar bile mutlaka bir şeyler yaparlar ve ne yaptıklarını kimse fark edemez!
Gümrük tarihini en iyi bilenler ‘Duayen’ gümrükçülerdir. Gümrük çarkı rüşvetle döner; gümrüklerde parayı veren düdüğü çalar. Gümrük çarkına çomak sokmaya kalkışanlar, derhal sistemin dışına atılır. Açıkça söylüyorum: Gümrük’te Sözleşmeli Muayene Memuru istihdam edenler, gümrük kaçakçılığı ile etkin mücadele ettiklerini asla iddia edemezler.
Ticaret Bakanı’na son kez sesleniyorum: Gümrük Muayene Memurunun görevi; ‘satış ve pazarlama’ değil, Gümrük muayene ve tahakkuk işlerini yapmaktır. Gümrük hattında Devlet’in ‘Dış Ticaret Politikası’nı doğru uygulamak, ülkenin namusunu ve dış ticaret sektörünün ahlâkını korumaktır.
