Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk kalkınma planı olan ve 2019-2023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulmuştur. Plan, uzun vadeli bir perspektifle ülkemizin kalkınma vizyonunu ortaya koyarak, milletimizin temel değerlerini ve beklentilerini karşılamak, ülkemizin uluslararası konumunu yükseltmek ve halkımızın refahını artırmak için tek yol haritası olacaktır.
11. Kalkınma Planı, her alanda rekabetçiliği ve verimlilik artışını sağlamaya odaklanmıştır. Plana göre, 2023 yılında gayrisafi yurtiçi hâsılanın 1 trilyon 80 milyar dolara, kişi başına gelirin 12 bin 484 dolara yükseltilmesi, ihracatın 226,6 milyar dolara çıkarılması hedeflenmiştir.
Planda, gümrük hizmetlerinde uluslararası standartlar ve yükümlülüklerimiz doğrultusunda bürokrasinin ve maliyetlerin azaltılması, ticaretin ve seyahatin kolaylaştırılması, etkin kontrol yöntemlerinin uygulanarak kaçakçılığın önlenmesi ve işlemlerde şeffaflığın ve öngörülebilirliğin esas alınması temel alınmıştır.
Gümrük hizmetlerinde 2023 hedefleri şöyle belirtilmiştir:
Farklı kurumlarca yürütülen kontrol, izin ve onay süreçleri ile bu işlemler için aranan belgeler ilgili kurumlar tarafından yerindelik açısından incelerek daha rasyonel hale getirilecek ve dijitalleşme ile birlikte bürokrasi azaltılacaktır. Gümrük işlemleri için farklı kurumlardan temin edilen belgelerin tek başvuru noktasından elektronik olarak temin edilmesine yönelik çalışmalar tamamlanacaktır. Geçiş belgeleri tahsislerinde dağıtım ofislerine ibraz edilen evrakların tamamı elektronik ortama alınacak ve kâğıt belge ibrazı sonlandırılacaktır.
Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü sahibi firmalara hâlihazırdaki düzenlemelerde sağlanan kolaylıklar hayata geçirilecek, bu firmalara ilave kolaylıklar sağlanacaktır. Gümrük Kanunu’nda öngörülen cezalar gözden geçirilerek daha ölçülü hale getirilecektir. İhracatta gümrük aşamasında kamu kurumlarınca talep edilen belge, tahlil ve onay işlemleri için alınan ücretler gözden geçirilerek rekabetçilik önünde engel oluşturacak düzeyde olanlar yeniden belirlenecektir.
Sınır kapılarında valiliklerin tahsil ettiği dezenfeksiyon ücretleri ve ilave maliyet doğuran uygulamalar gözden geçirilerek gerekli düzenlemeler yapılacaktır. Gümrük hizmetleriyle ilgili kamu kurumları arasında koordinasyon güçlendirilecek ve tek elden yürütülecektir. Farklı kurumlarca işletilen laboratuarlarda yapılan mükerrer analizlere neden olan mevzuat gözden geçirilerek, gerekli tüm analizlerin tek numune-tek analiz prensibi üzerinden yapılması sağlanacaktır.
İlgili diğer kurumların sürekli personel görevlendirmesi gereken gümrük idareleri belirlenerek gerekli görevlendirmeler yapılacaktır. Limanlara girişte tek kart uygulamasına geçilecektir. Hudut kapılarında görev yapan tüm kurumlarda 7/24 çalışma uygulamasına geçilecektir.
Gümrük Müşavirleri odası kurulacaktır! Gümrük işlemlerinde etkinliğin artırılmasına yönelik bilgi ve iletişim teknolojilerinden azami ölçüde yararlanılacaktır. Yeni ‘Bilge Projesi’ hayata geçirilecektir. Gümrük hizmetleriyle ilgili farklı kurumlarca işletilen otomasyon sistemleri entegre edilecektir. Kara sınır kapıları ve iç gümrüklerde tüm ödemelerin 24 saat kartlı ve elektronik sistemle yapılması sağlanacaktır.
Uygulamada yeknesaklığın sağlanmasını teminen gümrük iş süreçlerinde yetki ve sorumluluklar daha belirgin hale getirilecek, insan kaynaklarının nitelik ve niceliği yükseltilecek, uzmanlaşma düzeyi artırılacaktır. Gümrük personeli, ihtiyaç duyulan yer ve bölümlerde becerileri ve uzmanlığı esas alınarak görevlendirilecektir. Personel ihtiyacı belirlenerek, ihtiyaç duyulan sayı ve özelliklerde personel istihdamı sağlanacaktır. Gümrük personeline yönelik uygulamalı hizmet içi ve ortak eğitimler verilecek ve destekleyici rehberler yayımlanacaktır. Gümrük Eğitim Merkezinin kapasitesi geliştirilerek, uygulamalı eğitime öncelik verilecektir.
Ticaret erbabı ve yolcuların iş ve işlemlerinde gümrük mevzuatına uyumunun artırılması kapsamında, mükelleflerin ihtiyaç duydukları bilgi ve belgelerin güncel, doğru, anlaşılır ve kolay erişilebilir şekilde yayımlanması sağlanacaktır. Gümrük Rehberi internet sitesi, mükelleflerin ihtiyaç duydukları temel bilgi ve belgelerin güncel, doğru ve kolay anlaşılabilir şekilde yayımlanmasında et olarak kullanılacaktır. İlgili kurumların internet sitelerinde görev alanlarına giren gümrük ile ilgili mevzuat, işlemler, ücretler ve belgeler hakkında bilgiler güncel, yeterli ve açık bir şekilde yayımlanacaktır.
STK’larla işbirliği içerisinde gümrük hizmetleri hakkında bilgi düzeyini artırmaya yönelik seminer ve eğitimler düzenlenecektir. Kurumsal sosyal medya hapları bilgi yayımlamada etkin bir şekilde kullanılacaktır. Çağrı merkezlerinin teknik altyapısı geliştirilecek, ilgili personel nitelik ve nicelik olarak artırılacaktır.
Gümrük kontrollerinde ve kaçakçılıkla mücadelede etkinlik artırılacaktır. Eşya, taşıt ve yolcu kontrollerinde ileri teknolojiye sahip sistemler ve uygulamalar bütçe imkânları çerçevesinde yaygınlaştırılacaktır. Uluslararası anlaşmalar çerçevesinde ithal ürünlerin güvenliği sağlanacak, bu ürünlerin teknik mevzuata uygunluğu ve güvenliğinin tespitine yönelik denetimlere ilişkin hukuki, teknik ve idari altyapı uluslararası yükümlülüklerimiz göz önünde bulundurularak geliştirilecektir.
Veteriner sınır kontrollerinin etkin yapılabilmesi amacıyla, İstanbul Havalimanı ve Sabiha Gökçen Veteriner Sınır kontrol Noktası Müdürlüklerinin hizmet binaları yapılacak, Ambarlı, Derince, Tekirdağ limanlarında yer sorunları çözülecek, ihtiyaç duyulan makine-teçhizat temin edilecektir. Veri Yönetimi ve Hedefleme Yazılımı Projesi hayata geçirilecektir.
Dış ticaret işlemlerinin daha analitik olarak değerlendirilmesi için kurumsal ‘Karar Destek Sistemi’ yazılımı güncellenecek ve kapasitesi artırılacaktır. Risk temelli kontroller etkinleştirilecek, sonradan kontrol sisteminde etkinlik ve seçicilik artırılacaktır. Tasfiye işlemlerinde etkinlik artırılacak ve tasfiye süreçleri hızlandırılacaktır.
GÜMRÜK YOLU
Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkış gümrük kapılarından yapılır. Türkiye Gümrük Bölgesinin giriş noktalarındaki gümrük kapıları ile içeride bulunan gümrük kapıları arasında belirli yolların takip edilmesi zorunludur.
11. Kalkınma Planı döneminde gümrük hizmetlerinde hedef: Hâlihazırda 415 olan Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü sahibi firma sayısını 575’e çıkarmaktır! Gümrük idaresince, Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü sahibi firmalar için ‘özel’ gümrük yolu tahsis edilmiştir. Oysaki en kısa yol, sarp yollardır. Hiçbir yol yoktur ki sonu olmasın! Gümrük Müşavirleri için takip edilmesi gereken yol ‘mutat’ yoldur.
