Hamilelik sürecinde annelik heyecanının yanında vücutta birtakım hormonal ve anatomik değişimler yaşanıyor. Günden güne hissedilen bu farklılıklar kas iskelet sisteminde fonksiyon bozukluklarına neden olarak hamilelik dönemini ağrılı bir sürece dönüştürebiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Uz. Dr. Nurten Korkmaz, hamilelik döneminde ortaya çıkan ağrılar ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.
Hamilelik belinizi mi büküyor?
Gebelikte, relaksin ve östrojen hormonu salgılanmasına bağlı olarak ortaya çıkan bağ gevşekliği omurga ve eklem zedelenmesine yol açabilmektedir. Bel ağrısı, gebelikte en sık rastlanan kas iskelet sistemi şikayetlerinin başında gelmektedir. Sanılanın aksine boy ve gebelik boyunca alınan kilolarla bel ağrısı arasında bir ilişki bulunmamaktadır. Anne adayının yaşının büyüklüğü en önemli risk faktörleri arasındadır. Hamilelik boyunca rahmin büyümesi ve bel açısındaki artışla oluşan mekanik gerilme, ağrılarla birlikte fonksiyon bozukluğuna zemin hazırlamaktadır. Ağrıların giderilmesi için genellikle; fiziksel aktivitelerin kısıtlanması, topuklu ayakkabı kullanılmaması, diz altı yastıklarla yatak istirahati ve sıcak uygulaması yeterli olmaktadır. Günde dört kez 20 dakika sırt üstü yatarak ayakları kalçadan 60 cm. kaldırmak bel açısını azalttığı için akut ağrıya iyi gelmektedir. Ayrıca kalçayı öne eğik şekilde tutmak da ağrıyı azaltabilmektedir. Ağrı azaldıktan sonra sırt ve bel kaslarının tonusunu artırmak için doktor kontrolünde başlanan egzersiz programları ağrıların tekrarlamaması bakımından önemlidir.
Kasık ağrılarınızı minderle azaltabilirsiniz
Her iki leğen kemiğini önde birleştiren pubik eklem bağ gevşemesi nedeniyle etkilenerek genişlemektedir. Gebeliğin 10-12. haftasında başlayan bu genişleme normalde 10 mm’yi geçmemektedir. Genişleme, ağrı ve yangıya neden olduğu gibi aşırı genişlemesi nadiren kopmalara da yol açabilmektedir. Hafif durumlarda istirahat ve buz uygulaması ağrının giderilmesinde yardımcı olmaktadır. Şiddetli ağrılarda 2 güne kadar süren yatak istirahati ve pelvik minder kullanımı gerekmektedir. Ayrıca yürümeye başlandığı dönemlerde yürümeye yardımcı cihazlar kullanılabilir.
Kalça ağrınızı hafife almayın
Hamilelik döneminde arka uyluklara da yayılabilen kalça ağrıları genellikle iyi huylu ve kolayca tedavi edilebilmektedir. Ancak az görülmekle birlikte, kalçanın geçici osteoporozu ve femur başının avasküler nekrozu gibi ciddi rahatsızlıklar da gebelik döneminde kalça ağrısına yol açabilmektedir. Gebelerde gözlenen kalça avasküler nekrozunun tam nedeni bilinmemekle birlikte salgılanan yüksek kortizol, östrojen ve progesteron düzeyinin etkili olduğu düşünülmektedir. Erken tanı ile kan dolaşımının tekrar sağlanması kemikte çökme riskini engellemektedir. Şikayetler geçene kadar anne adayının istirahat etmesi ve yük vermeden yürüme eğitimi alması çok önemlidir.
Dizleri bükerek oturmak doğru değil
Bağ gevşekliği, geniş pelvis, artmış femur açısı nedeniyle ön diz ağrısı sorunu hamile kadınlarda daha sık yaşanmaktadır. Merdiven inip çıkmak veya uzun süre diz bükük şekilde oturmak dizin ön kısmında keskin bir ağrıya yol açabilmektedir. Diz çevresi kasları güçlendirici egzersizler uzun vadede problemi çözmektedir. Nadiren de dizde mekaniği düzeltici dizlik kullanılabilir.
Kramplar için kalsiyum ve magnezyum desteğini ihmal etmeyin
Her iki baldırda da görülen ağrılı bacak krampları genellikle gebeliğin ikinci yarısında yaşanmaktadır. Birkaç saniye ile birkaç dakika arasında süren kramplar magnezyum ve kalsiyum eksikliğinden kaynaklanabilmektedir. Doktor kontrolünde alınacak kalsiyum ve magnezyum desteği yaşanan ağrılı krampları hafifletmektedir.
Ellerdeki sorun doğumdan sonra da devam edebilir
Bel ağrısından sonra gebelerin en sık karşılaştığı kas iskelet problemi bileklerde sinir sıkışmasına bağlı yaşanan karpal tünel sendromudur. Gebelikte artan sıvı birikimine bağlı oluşan karpal tünel sendromu doğum sonrası emzirme döneminde de devam edebilmektedir. Her iki elin ilk üç parmağında uyuşma ve ağrı şikayeti geceleri daha fazla yaşanmaktadır. Gece kullanılan istirahat splintleri tedavide etkili bir çözümdür.
