Marmara ile Karadeniz arasında inşa edilmesi planlanan ve Yap İşlet Devret (YİD) modeliyle toplamda 8 yılda inşa edilmesi öngörülen Kanal İstanbul Projesi’nin 1595 sayfalık ÇED raporu tamamlandı.
ÇED raporuna göre yaklaşık 75 milyara mal olması beklenen 45 kilometre uzunluğundaki kanal projesinin uygulanacağı alanın yüzde 52’si tarım arazisinden oluşurken 458 hektarı orman, 503 hektarı mera, 743 hektarı göl, 559 hektarı kumul, 445 hektarı fundalık, 447 hektarı ise çayırlardan oluşuyor. Kanal projesi için 200 binden fazla ağaç katledilecek. Toplam 6 adet taş ocağı iki ayrı beton santrali kurulması planlanan kanal projesi için yılda 360 patlatma yapılması öngörülüyor. Yılda 4 milyon kilogram ANFO, 93 bin kilogram da dinamit kullanılacağı belirtilen patlatmalar İstanbullular için her gün kâbus anlamına geliyor. Ancak çılgın proje olarak sunulan Kanal İstanbul’un kente ve Türkiye’ye maliyeti bunlarla sınırlı değil. İstanbul’un kara ve demiryolu ulaşımı ile petrol ve doğal gaz boru hatlarını doğrudan etkileyecek. Karadeniz ve Marmara kıyısında denizin doldurulmasıyla elde edilecek alanlarda iki ayrı konteyner limanı ile Küçükçekmece’de bir yat limanı inşa edilmesi planlanıyor. Proje kapsamında ayrıca Karadeniz kıyısında lojistik merkezi ile rekreasyon alanı inşa edilecek.
Türkiye’nin 2011 yılından bu yana tartıştığı Kanal İstanbul Projesi’nin ÇED Raporuna son şekli verilerek tamamlandı. İstanbul Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün önceki gün ‘Nihai’ kararı vererek duyurduğu projenin ayrıntılarını içeren rapor, 10 gün boyunca halkın görüş ve önerilerine açık olacak. Bu süre içinde projeye yönelik görüş ve öneriler kuruma iletilebilecek.
Uzunluk 45 Km, Derinlik 20,75, Genişlik 275 Metre
Tam adı “Kanal İstanbul Projesi (Kıyı Yapıları [Yat Limanları, Konteyner Limanları ve Lojistik Merkezler], Denizden Alan Kazanımı, Dip Taraması, Beton Santralleri Dâhil)” olan Kanal İstanbul projesinin toplam 1595 sayfadan oluşan ÇED Raporunda yer verilen bilgilere göre Karadeniz ve Marmara Denizini birbirine bağlayacak olan yapay suyolu, 45 kilometre uzunluğa sahip olacak. Genişliği 275 metre, derinliği ise 20,75 metre olarak belirlenen Kanal İstanbul projesinin uygulanması sırasında 1.1 milyar metreküplük kazı malzemesi çıkması bekleniyor.
Sazlıdere Yat Limanı ‘Tehlikeli’ Bulunarak Projeden Çıkarıldı
Rapora göre proje kapsamında Karadeniz ve Marmara Denizinde toplam 38 kilometrelik kıyı alanı doldurularak iki ayrı konteyter limanı, bir lojistik merkezi ve rekreasyon alanı inşa edilecek. Küçükçekmece kısmında yaklaşık 190 bin metrekarelik alanda bir yat limanını da öngören proje kapsamında daha önce planlanan Sazlıdere Yat Limanı projesinden ise vazgeçildiği belirtiliyor. Sazlıdere Yat Limanında vazgeçilmesine gerekçe olarak ise “Kanal İstanbul’da gezi teknelerinin, balıkçı teknelerinin, turizm teknelerinin, küçük yat teknelerinin ve feribotların seyrinin tehlikeli olması” gösteriliyor.
Marmara Ve Karadeniz Kıyılarına İki Konteyner Limanı
Karadeniz kısmındaki konteyner limanının, Arnavutköy’e bağlı Karaburun ve Yeniköy mahalleleri sahilinde yaklaşık 1,8 milyon metrekarelik deniz alanının doldurulmasıyla inşa edilmesi planlanıyor. Marmara kısmındaki konteyner limanı ve rıhtımın ise Avcılar’a bağlı Denizköşkler Mahallesi sınırlarında 631. 270 metrekarelik deniz dolgusuyla yapılacağı belirtiliyor. Proje kapsamında ayrıca Karadeniz kıyısındaki 17.4 milyon metrekarelik deniz alanında dolgu yapılarak bir de lojistik merkezi inşa edilmesi planlanıyor. ÇED raporunda yer verilen bilgilere göre inşa edilecek lojistik merkezinin İstanbul Havalimanı ve Halkalı Hızlı Tren Hattı ile bağlantılı olması planlanıyor.
Yılda 15 Milyon Metreküp Beton, 6 Taş Ocağı, 4 Milyon Kg. Patlayıcı
Kanal İstanbul’un inşa edilebilmesi için 17 kazıcı iş makinesi (ekskavatör), 400 dev kamyon ve deniz dibi taraması ve dolgu yapılması için kullanılan ve Beko adı verilen en az 3 büyük tarama gemisinin kullanılacağı belirtiliyor. Rapora göre proje için yılda 15 milyon metreküp beton üretilmesi için 2 beton santrali ile toplam 6 ayrı taş ocağına ihtiyaç var. Buna göre 2’si İnceğiz’de, diğerleri ise Kemerburgaz, Çiftalan, Gümüşdere ve Kaleiçi bölgelerinde toplam 6 taş ocağı açılması planlanıyor. Kanal İstanbul’un inşası için toplamda 42 milyon metreküp malzemenin patlatma yoluyla sökülmesi hedefleniyor. Bunun için kullanılacak patlayıcı miktarı ise yılda 4 milyon kilogram ANFO (amonyum nitrat- fuel-oil), 93 bin kilogram da dinamit ile çeşitli patlayıcılardan oluşuyor. Buna göre yılda toplamda 360 gün patlatma yapılması öngörülüyor.
Tarım Arazileri, Meralar Ve Ormanlar Yok Olacak
Kanal İstanbul Projesi’nin uygulanacağı arazinin yarısı tarım arazilerinden oluşuyor. Buna göre proje sahasının yüzde 52’si tarım arazisi, 458 hektarı orman, 503 hektarı mera, 743 hektarı göl, 559 hektarı kumul, 445 hektarı fundalık, 447 hektarı ise çayırlardan oluşuyor. Projeden etkilenecek olan toplam 8 bin 300 parselden 5 bin 908’inin özel mülkiyet olduğu belirtilirken, bu arazilerin kamulaştırılması planlanıyor. Tarım arazileri için de ‘Tarım Dışı Kullanım’ kararı alınacak.
Kanuna ‘Suyolu’ Tanımı Eklendi, İmar Uygulamasının Önü Açıldı
Kanal İstanbul projesinin uygulanacağı alandaki yapı rezervi alanı 350 bin dönüm olduğu belirtiliyor. Bu alanın yarısının imarsız olduğu kaydedilirken diğer yarısında ise imarlı alanlar ile sit alanları ve İstanbul Yeni Havalimanı bulunuyor. Hükümet, 14 Nisan 2016’da 3194 sayılı İmar Kanununda yaptığı değişiklik ile kanuna “Su Yolu” tanımı ekledi. Böylece suyolu tanımı bir planlama öğesi haline getirilerek gerekli imar düzenlemeleri yapılabilmesinin önü açılmış oldu. Buna göre Kanal İstanbul projesi kapsamında 166,7 milyon metrekarelik alanda imar düzenlemesi yapılabilecek.
Ulaştırma Bakanlığına Meraların Vasfını Değiştirme Yetkisi
Kanal İstanbul Projesi için kullanılacak meraların vasıf değişikliği için 4342 sayılı Mera Kanununa 6704 sayılı kanunla eklenen Ek madde 1 ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na yetki verildi. Bakanlık bu yetkiye dayanarak mera niteliğindeki arazilerin vasfını değiştirebiliyor. Bu kapsamda 440 adet mera, yaylak ve kışlak vasıflı taşınmazdan 418’inin mera niteliği kaldırıldı. Mera vasfından çıkarılan arazilerin toplam büyüklüğü yaklaşık 13,5 milyon metrekare. (13.437.022,67 m2). Bu kapsamda 22 adet mera vasıflı arazinin tesciline engel teşkil eden yargı hükmü bulunduğundan çalışmaların henüz sonuçlanmadığı kaydediliyor.
Sazlıdere Barajının Yüzde 60’ı Kullanılamaz Hale Gelecek
Kanal İstanbul projesiyle ilgili en çok tartışılan konuların başında, kente içme suyu sağlayan barajlardan biri olan Sazlıdere Barajının doğrudan etkilenmesi geliyordu. Projenin ÇED raporunda yer verilen bilgilere göre Kanal İstanbul’ın içinden geçtiği Sazlıdere Barajı’nın yaklaşık yüzde 60’lık kısmı devre dışı kalarak kullanılamaz hale gelecek. Bu oran yaklaşık 30 milyon metreküp içme suyu anlamına geliyor. Kanal İstanbul’un etkilediği su kaynaklarından biri de Terkos Gölü. Terkos Gölü’nün orta mesafeli koruma alanına 5,4 kilometre boyunca giren kanalın inşaatının tamamlanmasının ardından gölün kullanılmaya devam edilebileceği görüşüne yer veriliyor. Yeni Hava Limanı ve Kanal İstanbul projeleri yüzünden Terkos Gölü’ndeki yıllık su kaybının 2,7 milyon metreküp olduğu belirtiliyor. İstanbul’un su kaybının Melen Projesi’nden karşılanacağı da ÇED raporunda yer verilen bilgiler arasında.
Terkos Muhafaza Ormanını Ve 200 Binin Üzerinde Ağaç Etkilenecek
Kanal İstanbul Projesi’nin çalışma alanındaki orman sayılan alan miktarı yaklaşık 458,83 hektar. Bu ormanların 287,03 hektarlık kısmı ise içme suyu kaynağı olan gölü korumak için 1961 yılında “devamlı muhafaza ormanı” ilan edilen Terkos Muhafaza Ormanı’nın sınırlarında kalıyor. Buna göre toplam 200.878 adet ağaç projeden etkilenecek. ÇED raporunda projeden etkilenecek ağaçların başka yere taşınmasının sağlanacağı belirtiliyor ancak bu konuda bir ayrıntıya yer verilmiyor. Kanal İstanbul projesinin önemli bir bölümü orman arazisinde uygulanacakken, ÇED raporunda projenin ormanlar ve ormancılık çalışmaları yönünde bir sakıncasının bulunmadığı görüşüne yer verilmesi dikkat çekiyor.
Proje Sahasında 13’ü Endemik Toplam 399 Bitki Türü Tespit Edildi
Proje sahasında 78 familyaya ait toplam 399 bitki türü bulunuyor. Bu bitkilerden 13 tanesinin endemik olduğu belirtilirken, 4 tanesinin ise kritik olarak nesli tehlike altında bulunan türler olması dikkat çekiyor. Proje sahasında ayrıca 16 ayrı nadir bitki türü bulunuyor. Proje güzergahı ve etki alanı içerisinde endemik ve nadir türlerin yoğunlaştığı alanlar Terkos kıyıları, Ağaçlı kumulları ve Yarımburgaz Mağaraları’nın bulunduğu bölgedeki kalker ana kayanın hakim olduğu stepler olarak belirlendi. Terkos ve Ağaçlı kumullarının içerdikleri bitki türleri ile korunması gereken habitatlar olduğu kaydediliyor.
Bitkiler Proje Alanı Dışında Da Yaşayabilir
ÇED raporunda, “Kaydedilen endemik ve tehdit altındaki bitki türlerinin büyük kısmı önerilen kanal projesi faaliyet alanı dışındaki yaşam alanlarında da bulunmaktadır. Bu nedenle birkaç tür için alınacak koruma tedbirleri dışında diğer türler için proje faaliyetlerinin önemli bir olumsuz etkisi olmayacaktır” ifadelerine yer verilmesi dikkat çekiyor.
Çılgın Proje İstanbul’un Ulaşımı Nasıl Etkileyecek?
Kanal İstanbul projesinin en çok etkileyeceği alanlardan biri de mevcut durumda bile trafiği sorunlu kentlerin başında gelen İstanbul’un ulaşımı geliyor. Kanal projesi, karayolu ve demiryolu ulaşımının sağlandığı alanlardan geçtiği için bu bölgedeki ulaşım ağları ile elektrik, doğal gaz ve petrol boru hatları da etkilenecek. ÇED raporunda yer verilen bilgilere göre kanal güzergâhından geçen doğal gaz boru hatlarının kanalın altından geçirileceği, etkilenecek ulaşım ağı için de yeni yollar, tüneller ve köprülerin inşa edileceği kaydediliyor.
Askeri Kışla Kaldırılacak, Nato Boru Hattının Yeri Değişecek
Projeden askeri tesisler de etkileniyor. Buna göre Kanal İstanbul’un güney kesiminde yer alan General Hamza Günalp Kışlası, Küçükçekmece Askerlik Şubesi Başkanlığı, 11’inci Mühimmat Bölge Komutanlığı, 112’nci İlave Depolama Kısım Komutanlığı ve NATO akaryakıt boru hatlarının bir kısmı olan TF-20 Alibeyköy Tank Çiftliği ile TF-27 Çatalca Tank Çiftliği arasındaki NATO akaryakıt boru hattının TEM otoyolunun kuzeyinden geçen bölümü kanal projesiyle kesişiyor. Kanal İstanbul’un yapılması durumunda General Hamza Günalp Kışlası ile Küçükçekmece Askerlik Şubesi Başkanlığı’nın kaldırılması, NATO akaryakıt boru hattının ise yerinin değiştirilmesi planlanıyor.
Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi Çed Sahası İçinde Kaldı
Projenin ÇED etki sahasında kalan kamu kurumlarından biri de Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, yeni adıyla (Teknoloji Geliştirme Dairesi Başkanlığı). ÇED raporunda yer verilen bilgilere göre, TR-2 Araştırma Reaktörünün Ulusal Radyasyon Acil Durum Planına entegre edilmesi gerektiği belirtilirken, bu kapsamda Kanal İstanbul Projesinin inşaat çalışmaları öncesinde, söz konusu planların entegrasyonu ile ilgili Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na başvuruda bulunularak gerekli izinlerin alınacağı kaydediliyor. Kanal İstanbul’un güzergâhı üzerinde ayrıca 1’i lisanslı 2 adet Rüzgar Enerji Santrali (RES) ile 3 adet de Güneş Enerji Santrali (GES) bulunuyor.
Maliyet 75 Milyar, İhale Süreci 1 Yılda Tamamlanacak
Emlak rantı tartışmalarıyla gündeme gelen Kanal İstanbul projesiyle ilgili ÇED raporunda, projenin en önemli amacının güvenlik olduğu iddiasına yer verilirken, aynı zamanda uluslar arası ticareti destekleyen stratejik öneme sahip olduğu da vurgulanıyor. Projenin 20 yılda 73 ila 126 milyar dolar arasında ek GSYH üreteceği savunulan raporun maliyetle ilgili bölümünde ise şu görüşlere yer veriliyor:
“Yapılan tüm bu çalışmalar sonucu elde edilen maliyet; kanal ve kanal entegre yapıları için yaklaşık 60 milyar TL, deplasmanlar, relokasyonlar ve geçişler için yaklaşık 15 milyar TL olmak üzere toplamda 75 milyar TL mertebesinde olacaktır. Kanal İstanbul Projesi’nin Yap İşlet Devret modeliyle hayata geçirilmesi kararlaştırılmıştır. Kanal İstanbul Projesi kapsamında kanal yapımı teklif, ihale ve sözleşme sürecinin 1 yıldan daha kısa bir sürede tamamlanması planlanmaktadır. İhale sürecinin ardından, kanal inşaatı öncesi öngörülen hazırlık süreci yaklaşık 1,5 yıl olup, Karadeniz dolgu yapılarının kademeli olarak imal edilmesi nedeniyle inşaatın belli evresine kadar devam edecektir. 5,5 yıl sürmesi planlanan kanal inşaatının tamamlanması sonrasında kanalı işletmeye açma işlemleri tamamlanacaktır.”
Diğer güncel İskenderun haberleri için: İskenderun Haber
Diğer güncel Hatay haberleri için: Hatay Haber
