Dün gece Suriye’nin İdlib kentinde hava saldırısı sonucunda 33 Türk askerimiz şehit oldu. NATO‘nun bugün olağanüstü toplantı yapacağı öğrenildi. Peki herkesin tartışmaya başladığı NATO’nun 5. maddesi nedir? NATO’nun 5. maddesi İdlib saldırısında geçerli olacak mı? NATO’nun saldırıda tarafı ve tepkisi ne olacak?
NATO’nun 5. maddesi, olası bir savaş halinde ittifak üyesi ülkeye diğer müttefik ülkelerin destek vermesini gerektiriyor. Bir başka deyişle bir NATO üyesi ülkeye savaş açılması, bütün NATO ülkelerine savaş açmak anlamına geliyor.
NATO’nun Tartışılan 5. Maddesi Nedir?
NATO’nun 5. maddesinde şu ifadeler yer alıyor:
“Taraflar, Kuzey Amerika’da veya Avrupa’da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldın olursa BM Yasası’nın 51. Maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldın ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi’ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir.”
İdlib’de Olması Maddeyi Geçersiz Kılar Mı?
Ancak Türk askerine yönelik saldırının İdlib’de gerçekleşmiş olması nedeniyle, NATO’nun 5. maddesinin işletilemeyeceği yorumları da yapılıyor.
Zira anlaşmanın 6. maddesinde, “Madde 5 açısından, Taraflardan bir ya da daha çoğuna karşı silahlı saldın, aşağıdakileri de kapsar: – Tarafların Avrupa ya da Kuzey Amerika’daki topraklarına, Fransa’nın Cezayir Bölgesine, Türkiye topraklarına veya Taraflardan herhangi birinin egemenliği altında olan ve Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde yer alan adalara yapılan silahlı saldırı; – Bu topraklarda ya da bu toprakların üzerindeki hava sahasında bulunan, ya da Antlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihte Taraflardan herhangi birinin işgal kuvvetlerinin üslenmiş bulunduğu herhangi bir Avrupa toprağında veya Akdeniz’de, ya da Yengeç Dönencesi’nin kuzeyindeki Kuzey Atlantik bölgesinde bulunan Tarafların herhangi birine ait kuvvetlere, gemilere, ya da uçaklara yapılan silahlı saldın” ifadeleri bulunuyor.
