Siirt fıstığı, hepimizin yakından tanıdığı Antep fıstığının çeşitlerinden bir tanesidir. Siirt ve Antep fıstığı arasındaki en önemli fark, Antep fıstığının uzun yapılı olması ve tatlı sektöründe tercih edilmesiyken Siirt fıstığının ise iri yapılı olması ve daha çok çerezlik olarak tüketilmesidir.
Siirt fıstığı ağacı, Antep fıstığı ağacı gibi sıcak ve kurak bölgelerde yetişmektedir. Siirt ve çevresinde yetişen bu fıstık türü, Siirt’in düşük neme ve yüksek sıcaklığa sahip olması sayesinde Antep fıstığından daha büyük ve daha lezzetli hale gelmektedir.
Siirt fıstığı ağacının yetiştirildiği yerler arasında ilk sıralarda Siirt’in İkizbağlar, Tillo ve Bağtepe köyleri gelmektedir. Ancak Siirt ilçe merkezinde ve Şirvan ile Eruh gibi ilçelerde de Siirt fıstığı üretimi yapılmaktadır. Siirt fıstığı ağacı yetiştirmek ve yüksek verim almak için en önemli faktör iklim olduğundan dolayı Siirt’in bazı bölgelerinde bu ağacı yetiştirmek mümkün değildir.
Siirt Fıstığı Fidanı Nasıl Dikilir?
Siirt fıstığı fidanı dikecekseniz, öncelikle bölgede fidanları dikeceğiniz yerleri işaretlemelisiniz. Fidanlar arasında ne kadar mesafe bırakacağınızı, sulu veya kuru koşullarda dikim yapma durumunuza göre belirleyebilirsiniz.
Sulu koşullarda genelde sık dikim önerilmekte ve fidanların arasında 5-6 metre mesafe bırakılması önerilmektedir. Daha kısa aralıklar, ağaçların ilerleyen yıllarda kalabalıklaşmasına neden olabilmektedir. Kuru koşullarda ise dikim mesafesinin 6-10 metre olması önerilmektedir.
Siirt fıstığı ağacı, iki evcikli olduğu için dikeceğiniz fidanları erkek ve dişi olarak ayırmanız gerekir. Siirt fıstığında her 9-10 dişi başına 1 erkek fidan dikilmesiyle tozlaşma gerçekleşecektir. Tozlaşma gerçekleştikten sonra Ağustos ayı geldiğinde meyvelerin toplanması mümkün olacaktır.
Siirt fıstığı fidanı, toprak konusunda seçici olmamakla birlikte toprağın drenajının iyi olması, nemli kalmaması açısından önemlidir. Siirt fıstığı ağacı, nemi sevmemekle birlikte özellikle yaşamının ilk yıllarında düzenli ve derin sulama yapılarak desteklenmelidir.
Siirt Fıstığı Fidanı Kaç Yılda Yetişir?
Siirt fıstığı fidanı, çok bakım istemeyen bir bitki olsa da olgunlaşması ve meyve vermesi uzun zaman almaktadır. Genelde 4-5 yıl içinde meyve vermeye başlayan Siirt fıstığı fidanının tam verimli hale gelmesi için ise 12-15 yıl geçmesi gerekebilmektedir.
Siirt fıstığı ağacı 15 yaşlarına gelip olgunluğa ulaştığında kuru koşullarda 5 kg’a kadar meyve vermektedir. Sulu koşullarda ise verim 13 kg ve daha üzeri olmaktadır. Ancak ağacın meyve verebilmesi için dişi ve erkek ağaçları bir arada dikmeniz gerektiğini unutmamalısınız. Aksi halde tozlaşma gerçekleşmeyecek ve meyve elde etmek mümkün olmayacaktır.
Siirt fıstığı fidanı yetiştirirken genelde bahçeye 9-10 dişi ağaç başında 1 erkek ağaç dikilmelidir. Bu sayede tozlaşmanın gerçekleşecek ve dişi ağaçlar meyve verebilecektir.
Siirt Fıstığı Fidanı Nerelerde Yetişir?
Siirt fıstığı fidanı, toprak seçmemekte ve kireçli ve verimsiz topraklarda dahi yetişmektedir. Bununla birlikte dişi ve erkek ağaçların birlikte dikilmesi, derin sulama ve verimli toprak gibi koşulların bir araya gelmesiyle Siirt fıstığı ağacından alınan verim arttırılabilmektedir.
Siirt fıstığı ağacı, sıcak ve kurak iklim sevmektedir. Yazların uzun ve kurak olduğu yerlerde yetiştirilmeye uygun olan Siirt fıstığı ağacı, ilkbaharda havanın soğuk olduğu yerlerde veya çukur alanlarda yetiştirilmemelidir. Çiçeklenme döneminde düşük sıcaklıklarla ve bol yağışla karşılaşan Siirt fıstığı ağacı, istenilen kalitede ve miktarda meyve vermeyecektir.
Siirt fıstığı fidanı son yıllarda Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında İzmir ve Aydın gibi illerde de yetiştirilmektedir. Bu nedenle Siirt fıstığı fidanının ülkemizde kesinlikle yetiştirilemeyeceği bölgenin nemli ve yıllık güneşli gün sayısının az olması nedeniyle Karadeniz Bölgesi olduğu söylenebilir.
Siirt Fıstığı Fidanı Ne Zaman Dikilir?
Siirt fıstığı fidanı, ilkbahar ve sonbahar aylarında dikilebilir. Bununla birlikte kışların çok soğuk olmadığı bir yerde dikim yapılacaksa ilkbahar yerine sonbahar ayları tercih edilebilir. Dikim sonbaharda yapıldıysa sonraki yaz fidanlara 15 gün arayla su verilerek fidanların kurumasının önüne geçilmelidir.
Siirt fıstığı fidanı ülkemizde aşılanarak yetiştirilmektedir. Ağacı aşıya uygun olarak budamak ve gövdeyi ayıklamak genelde Kasım ila Mart ayları arasında gerçekleştirilmektedir. Aşılama yapıldıktan sonra aşı sürgünleri, ağacın ana gövdesini besleyecek hale geldiyse aşılama sırasında soluk dalı olarak bırakılan dal kesilmeli ve ağaç olgunlaşmaya bırakılmalıdır.
Siirt fıstığı ağacı, tüplü fidan dikilerek de yetiştirilebilmektedir. Tüplü fidan olarak yetiştirildiğinde ağaçlar, ilk yazlarında 15 günde bir 10 litre olacak şekilde sulanmalıdır. Sulama yapılmayacaksa fidanlar sonbahar aylarında dikilmelidir.
