TGC, bağımsız gazetecilik konferansında…

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) bağımsız gazetecilik konferansının, gazeteciliğin dijitalleşmesi oturumunda konuşmacılar bağımsız gazeteciliği teşvik edecek platformların kurulmasını, okurun abone yapılacağı finansman modelinin hedeflenmesini, gazetecilik etik kodlarının dijital dönüşüme uyarlanmasını önerdi…

TGC 23 Ocak Perşembe günü Burhan Felek Toplantı Salonu’nda gazeteci olmak gazeteci kalmak etkinliklerinin 9’uncusunda bağımsız gazetecilik konferansı düzenledi.

Gazeteciliğin dijitalleşmesinin etkileri konulu üçüncü oturumu TGC Genel Sekreter Yardımcısı Nuray Karagöz yönetti. Dijitalleşmenin yarattığı bağımlılık etkisini Prof. Dr. Ceren Sözeri (Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi), “Gazetecilikteki dijitalleşmenin internet sitelerine etkisini”  Sertuğ Çiçek (T24 İnternet Gazetesi Genel Koordinatörü) anlattı. Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu (İletişim Akademisyeni) ise etik sorunları ve çözüm önerilerini paylaştı.

Nuray Karagöz: Dijitalleşme Büyük Fırsatları Ve Zorlukları Getirdi

Toplantı moderatörü TGC Genel Sekreter Yardımcısı Nuray Karagöz dijitalleşmenin gazeteciyi dönüştürmekle kalmadığını,  aynı zamanda büyük fırsatları beraberinde  getirdiğine dikkat çekti.  Konferansın bu alanda yaşanan sorunların netleşmesi ve çözülmesine katkı sunmasını hedeflediklerini belirten Nuray Karagöz, “Gazetecilerin bilgilenmesi için konferanslar yapmayı sürdüreceğiz” diye konuştu.

Ceren Sözeri: Bağımsız Haberciliği Teşvik Edecek Platformlar Kurulmalı

Dijitalleşmenin yarattığı bağımlılık etkisini ele alan Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ceren Sözeri gazeteciliğin dijital platformlar aracılığıyla değişen dinamiklerine dikkat çekti.  Sözeri, dijital medya araçlarının haber dilini nasıl dönüştürdüğünü ve içerik üretiminin geleneksel gazetecilikten nasıl ayrıştığını ele aldı:

 “Özellikle Google ve YouTube gibi büyük dijital platformlar, haber içeriklerinin şekillendirilmesinde önemli bir rol oynuyor. Bu platformların ticari amaçlarının yanı sıra politik ajandaları da gazetecilikte etkili oluyor. Dijital medya girişimlerinin bu platformlarla olan bağımlılıklarından dolayı özgür ve bağımsız bir gazetecilik anlayışını oluşturmak oldukça zor. Google ve benzeri platformlar gazeteciliği yönlendiren patronlar haline dönüştü. Gazetecilerin bağımsızlığı tehlikeye giriyor. Gazetecilik alanındaki mevcut bağımlılığın aşılabilmesi için, içerik üretiminde sadece tıklama ve görünürlük odaklı değil, araştırmacı ve özgün haberciliği teşvik eden kriterlerin ön plana çıkması gerekiyor. Son olarak, dijital platformlar dışında, bağımsız haberciliği destekleyecek alternatif platformların kurulması önemli. Gazeteciler ancak dayanışmayla bu sorunlarla mücadele edebilir.”

Sertuğ Çiçek: Teknoloji Devlerine Bağımlı Olmamak İçin Okurun Abone Olacağı Bir Finansman Modelini Hedeflemeliyiz

T24 İnternet Gazetesi Genel Koordinatörü Sertuğ Çiçek dijitalleşme başladığında umutlu olduklarını belirterek “Başlangıçta haberi kimin okuduğunun ölçülebilirliğini görüyorduk. Haberi hangi okuyucu, saat kaçta, hangi şehirden okuyor? Bunları görüyorduk. Ancak geldiğimiz noktada durum hiç de iç açıcı değil. Trafik sürüklenmesi diye tanımlabileceğimiz bir şey yaşıyoruz. Dijital platformlar ne istiyorsa ona yönelik bir habercilik hakim olmaya başladı. ‘Kim iyi gazeteci, editör’ sorularının yanıtları değişmeye başladı” diye başladığı konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Soran kuşku duyan editör mü yoksa en çok tık alan editör mü en iyisi? Bunları gazetecilik açısından tartışmalıyız. Bugün bir haber internet sitesinin kurulmasının aylık maliyeti 2 milyon lirayı buluyor. Ayrıca kar da etmelisiniz.  Ancak bu çok zor. Biz T24 olarak ekonomik anlamda daha iyi koşullar yaratmak için konferanslar yapmaya başladık. Türkiye’de haberciler bu teknoloji devlerine bağımlı kalmayacağı yöntemler bulmayı hedeflemeli. Bu da herhalde kısa vadede olabilecek bir şey değil. Ama orta vadede okur temelli finansman yani abonelik üzerinde gidilmeli. Her gün sitenize gelen okur, bunun bir bedeli olduğunu ve ödeyemezse enformasyona sahip olamayacağını bilmeli. Bu kültürü yaratmak zorundayız.”

Yasemin İnceoğlu: Gazetecilik Etik Kodları, Dijital Dönüşüme Uyarlanmalı

İletişim akademisyeni Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu ise etik sorunlara işaret ettiği konuşmasında çözüm yolları da önerdi:

“Avrupa Konseyi’nin, yapay zekâ sistemlerinin insan hakları ihlallerine yol açmaması için önerdiği ilkeler, gazetecilik açısından büyük önem taşıyor.

1. Üye ülkeler tarafından, kamu otoritelerinin yapay zekâ sistemleri üzerinde insan haklarına dönük etki değerlendirmesi gerçekleştirebilecekleri bir yasal çerçevenin oluşturulması,

2. Kamuya danışarak yapay zekâ sistemlerinin değerlendirilmesi; üye devletlerin, insan hakları standartlarının özel şirketler (sosyal medya şirketleri gibi) tarafından uygulanmasını kolaylaştırma yükümlülüğü,

3.  Yapay zekânın, etnik ve dini azınlıklar gibi nefret söyleminden orantısız şekilde etkilenen gruplara özel dikkat gösteren şeffaf ve bağımsız bir denetime tabi tutulması,

4.  İnsan haklarına, özellikle ifade özgürlüğüne dikkat edilmesi,

5. Yapay zekânın her zaman insan kontrolünde kalması kuralı ve yapay zekânın işleyişinden kaynaklanan insan hakları ihlalleri mağdurlarına etkili bir yasal başvuru hakkı sağlanması. Ancak, mevcut uygulamalar bu ilkelerle ne kadar uyumlu? Onun tartışılması gerekiyor.

Gazetecilik meslek etiğini koruyabilmek için bazı temel adımların atılması gerekiyor. Benim önerilerim şöyle: Algoritmaların şeffaflığı artırılmalı. Dijital platformlar, haberlerin nasıl sıralandığını ve hangi kriterlere göre öne çıkarıldığını açıklamalı. Kamu yararına yönelik bağımsız denetim mekanizmaları oluşturulmalı. Gazetecilik etik kodları, dijital dönüşüme uyarlanmalı.  Tıklama ekonomisine karşı kamu yararını önceleyen habercilik teşvik edilmeli.  Dijital medya platformları bağımsız etik denetim mekanizmalarına tabi olmalı. Algoritmaların haber ekosistemine etkileri düzenli olarak izlenmeli ve etik standartlara uyumları değerlendirilmeli.”